Capítulo 8

A morada do señor Pumblechook, na rúa Principal da cidade, tiña un carácter farináceo e impregnado de pementa, segundo debían ser as habitacións dun tratante en gran e especias. Pareceume que sería home moi feliz, posto que na súa tenda tiña numerosos caxonciños, e pregunteime se cando el contemplaba as filas de paquetes de papel moreno, onde se gardaban as sementes e os bulbos, estes, aproveitando un bo día de sol, sairían dos seus cárceres e empezarían a florecer.

Iso pensei moi cedo á mañá seguinte da miña chegada. Na noite anterior, en canto cheguei, mandoume directamente a deitarme nunha bufarda baixo o tellado, que tiña tan pouca altura no lugar en que estaba situada a cama que sen dificultade ningunha puiden contar as tellas, que se achaban a un pé de distancia dos meus ollos. Aquela mesma mañá, moi cedo, descubrín unha singular afinidade entre as sementes e os pantalóns de pana. O señor Pumblechook levábaos, e o mesmo lle ocorría ao empregado da tenda; ademais, naquel lugar advertíase certo recendo e unha atmosfera especial que concordaba perfectamente coa pana, así como na natureza das sementes se advertía certa afinidade con aquel tecido, aínda que eu non podía descubrir a razón de que se complementasen ambas as cousas. A mesma oportunidade serviume para observar que o señor Pumblechook dirixía, en aparencia, o seu negocio mirando ao outro lado da rúa ao gornicioneiro, o cal realizaba as súas operacións comerciais cos ollos fixos no taller de coches, cuxo dono seica gañaba a vida coas mans metidas nos petos e contemplando ao panadeiro, quen, á súa vez, se cruzaba de brazos sen deixar de mirar ao tendeiro, o cal permanecía na porta e bocexaba sen apartar a mirada do farmacéutico. O reloxeiro estaba sempre inclinado sobre a súa mesa, cunha lupa no ollo e sen cesar vixiado por un grupo de xente de blusa que o miraba a través do cristal da tenda. Este parecía ser a única persoa na rúa Principal cuxo traballo absorbese toda a súa atención.

O señor Pumblechook e eu almorzamos ás oito da mañá na rebotica, namentres o seu empregado tomaba a súa cunca de té e un pouco pan con manteiga sentado, xunto á porta da rúa, sobre un saco de chícharos. A compañía do señor Pumblechook pareceume moi desagradable. Ademais de estar penetrado da convicción da miña irmá de que me conviña unha dieta mortificante e penitente e de que me deu tanto pan como era posible dada a pouca manteiga que estendeu nel, e de que me botou tal cantidade de auga quente no leite que mellor sería prescindir por completo deste, ademais de todo iso, a conversa do vello non se refería máis que á aritmética. Como resposta ao meu cortés saúdo matutino, díxome, dándose aire:

–Rapaz, sete por nove?

Non comprendeu a imposibilidade de que eu contestase, apurado como estaba, nun lugar descoñecido e co estómago baleiro. Sentía moita fame, pero antes de que puidese tragar o meu primeiro bocado someteume a unha suma precipitada que durou tanto como o almorzo.

–Sete e catro? E oito? E seis? E dous? E dez?

E así sucesivamente, e a cada unha das miñas respostas, cando me dispoñía a dar un mordisco ou a beber un pouco de té, chegaba a seguinte pregunta, namentres el estaba moi ás súas anchas sen ter que contestar a ningún problema aritmético, comendo touciño frito e pan quente coa maior voracidade.

Por tales razóns alegreime cando deron as dez e saímos en dirección á casa da señorita Havisham, aínda que non estaba tranquilo de todo con respecto ao cometido que me esperaba baixo o teito daquela descoñecida. Un cuarto de hora despois chegamos á casa da señorita Havisham, toda de ladrillos, moi vella, de triste aspecto e provista de moitas barras de ferro. Varias fiestras foran tapiadas, e as que quedaban estaban cubertas con reixas oxidadas. Na parte dianteira había un patio, tamén defendido por unha enorme porta, de xeito que tras tirar da cadea da campá tivemos que esperar un anaco ata que alguén chegase a abrir a porta. Mentres agardabamos ante esta, eu tratei de mirar pola cerradura, e aínda entón o señor Pumblechook preguntoume:

–E catorce?

Pero finxín que non o oíra. Vin que á beira da casa había unha gran fábrica de cervexa, completamente abandonada, polo visto, desde había moito tempo.

Abriuse unha fiestra e unha voz clara preguntou:

–Quen chama?

Ao cal o meu guía contestou:

–Pumblechook.

–Moi ben –contestou a voz, e pechouse de novo a fiestra.

Poucos momentos despois, unha señorita nova atravesou o patio empuñando unha chave.

–Este é Pip –dixo o señor Pumblechook.

–Este é Pip? –repetiu a señorita, que era moi linda e parecía moi orgullosa–. Entra, Pip.

O señor Pumblechook tamén se dispoñía a entrar, pero ela detívoo na porta.

–Oh! –dixo–. Desexa vostede ver á señorita Havisham?

–Sempre que a señorita Havisham queira verme –contestou o señor Pumblechook, perdendo as esperanzas que ata entón tivese.

–Ah! –dixo a moza–. Pero o caso é que ela non o desexa.

Pronunciou estas palabras cun ton tan decidido, que o señor Pumblechook, malia sentir a súa dignidade ofendida, non se atreveu a protestar. Pero miroume coa maior severidade, coma se eu lle fixese algo. E poucos momentos despois afastouse, non sen dicirme, en ton de reproche:

–Rapaz, fai de maneira que o teu comportamento aquí acredite a quen te criou «á man».

Eu non tiña a seguridade de que se marchase sen preguntarme: «E dezaseis?» Pero non o fixo.

A miña nova guía pechou a porta e logo atravesamos o patio, limpo e cuberto de lousas, por todas as unións das cales medraba a herba. O edificio da fábrica de cervexa comunicaba coa casa contigua por medio dun pasadizo, e as portas de madeira deste permanecían abertas, así como tamén a fábrica, que estaba máis aló e rodeada por unha alta cerca; pero todo se vía desocupado e co aspecto de non ser utilizado durante moito tempo. O vento parecía soprar máis frío alí que na rúa, e producía un son agudo ao entrar e saír pola fábrica de cervexa, semellante ao asubío que se oe en mar aberto cando o vento choca contra a cordaxe dun buque.

A moza viume mirándoo todo, e dixo:

–Sen inconveniente ningún poderías beber agora toda a cervexa que aí se fai, rapaz. Non che parece?

–Creo que, en efecto, podería bebela, señorita –repliquei con timidez.

–É mellor non intentar sequera facer cervexa aí, porque se poría deseguido agre, non é certo?

–Así o creo, señorita.

–Non cho digo porque ninguén o intentase –engadiu–, pois a fabricación terminou por completo e ata que caia de vella continuará como está. Con todo, na bodega hai cervexa forte dabondo para anegar esta mansión.

–Chámase así a casa, señorita?

–É un dos seus nomes.

–Entón ten máis dun?

–Só outro. O seu outro nome foi Satis, que é grego, latín, hebreo, ou os tres idiomas xuntos, porque os tres son igual para min, e significa «bastante».

–«Casa Bastante»! –exclamei eu–. É un nome curioso, señorita.

–Si –replicou–, pero significa máis do que di. Cando llo puxeron, querían dar a entender que quen posuíse esta casa non necesitaba xa nada máis. Estou persuadida de que naqueles tempos os seus propietarios debían de contentarse facilmente. Pero non te entreteñas, rapaz.

Aínda que me chamaba rapaz con tanta frecuencia e con ton que estaba moi lonxe de resultar afagador, ela era case da miña mesma idade, aínda que parecía ter máis anos a causa do seu sexo, de que era fermosa e de que se movía e falaba con moitísima seguridade. Por iso me demostraba tanto desdén coma se tivese xa vinte e un anos e fose unha raíña.

Entramos na casa por unha porta lateral, porque a principal estaba defendida exteriormente por dúas enormes cadeas, e a primeira cousa que advertín foi que todos os corredores estaban ás escuras e que a miña guía deixou alí unha candea acesa. Colleuna cando pasamos xunto a ela, internámonos por outros corredores e subimos despois unha escaleira. Todo seguía ás escuras, de xeito que só nos iluminabamos coa luz da candea.

Por fin chegamos ante a porta dunha estancia, e a moza ordenoume:

–Entra.

Eu, movido máis ben pola timidez que pola cortesía, contesteille:

–Tras vostede, señorita.

–Non sexas ridículo, rapaz –replicoume–. Eu non vou entrar.

E, desdeñosamente, afastouse e, o que era peor, levou a candea consigo.

Iso era moi desagradable e eu estaba algo asustado. Pero como non tiña máis recurso que chamar á porta, fíxeno, e entón oín unha voz que me ordenaba entrar. Daquela, obedecín, e atopeime nun cuarto bastante grande e moi ben iluminado con candeas de cera. Alí non chegaba o menor raio de luz diurna. A xulgar polo mobiliario, podía crerse que era un toucador, aínda que había mobles e utensilios de formas e usos completamente descoñecidos para min. Pero o máis importante de todo era unha mesa cuberta cun pano e coroada por un espello de marco dourado, no cal recoñecín que era unha mesa propia dun toucador e dunha dama refinada.

Ignoro se comprendería axiña o obxecto deste moble de non ver ao mesmo tempo a unha elegante dama sentada a pouca distancia. Nunha cadeira de brazos e co cóbado apoiado na mesa e a cabeza na man correspondente atopei a dama máis estraña que xamais vise ou vaia ver.

Vestía un traxe moi rico de satén, de encaixe e de seda, todo branco. Os zapatos eran da mesma cor. Da cabeza colgáballe un longo veo, tamén branco, e o seu cabelo estaba adornado por flores propias dunha noiva, aínda que xa o tiña branco. No pescozo e nas mans brillábanlle algunhas xoias, e na mesa víanse outras que escintilaban. Por todas as partes, e medio dobrados, había outros traxes, aínda que menos espléndidos que o que levaba aquela estraña muller. En aparencia non terminara de vestirse, porque só levaba un zapato e o outro estaba sobre a mesa inmediata a ela. En canto ao veo, estaba arranxado a medias, non puxera o reloxo e a cadea, e sobre a mesa coroada polo espello víanse algúns encaixes, o seu pano, as súas luvas, algunhas flores e un libro de oracións, todo formando unha morea.

Desde logo, non o vin todo nos primeiros momentos, aínda que si puiden notar moito máis do que se crería, e advertín tamén que todo o que tiña diante, e que debía de ser branco, o foi talvez, moito tempo atrás, porque perdera o seu brillo, tomando tons amarelentos. Ademais, notei que a noiva, vestida con traxe nupcial, perdera a cor, como o traxe e as flores, e que nela non brillaba máis nada que os seus afundidos ollos. Ao mesmo tempo, observei que aquel traxe cubrira un día a redondeada figura dunha muller nova e que agora se achaba sobre un corpo reducido á pel e aos ósos. Unha vez leváronme a ver unhas horrorosas figuras de cera na feira, que representaban non sei a quen, aínda que desde logo a un personaxe que xacía morto e vestido con traxe de cerimonia. Outra vez, tamén visitei unha das igrexas situadas nas nosas brañas, e alí vin un esqueleto reducido a cinzas, cuberto por un rico traxe e ao que desenterraron dunha bóveda que había no pavimento da igrexa. Pero naquel momento a figura de cera e o esqueleto parecían adquirir uns ollos escuros que se movían e que me miraban. E tanto foi o meu susto, que, de ser posible, botaríame a chorar.

–Quen é? –preguntou a dama que estaba xunto á mesa.

–Pip, señora.

–Pip?

–Si, señora. Un rapaz que trouxo o señor Pumblechook. Vin… xogar.

–Achégate. Deixa que te vexa. Ven ao meu carón.

Cando estiven ante ela, evitando a súa mirada, puiden tomar nota detallada dos obxectos que a rodeaban. Entón vin que o seu reloxo estaba parado ás nove menos vinte e que o que estaba colgado na parede interrompera tamén o seu movemento á mesma hora.

–Mírame –dixo a señorita Havisham–. Supoño que non terás medo dunha muller que non viu o sol desde que naciches.

Lamento consignar que non temín dicir a enorme mentira comprendida na resposta:

–Non.

–Sabes o que toco agora? –dixo poñendo as dúas mans, unha sobre outra, encima ao lado esquerdo do seu peito.

–Si, señora –contestei recordando o mozo que quería arrincarme o corazón e o fígado.

–Que toco?

–O seu corazón.

–Esnaquizado!

Dirixiume unha ansiosa mirada ao pronunciar tal palabra co maior énfase e cun estraño sorriso, no que advertía certa vaidade. Conservou as mans sobre o peito por espazo duns instantes, e logo separounas lentamente, coma se lle pesasen demasiado.

–Estou fatigada –dixo a señorita Havisham–. Desexo algunha distracción, e xa non podo soportar os homes nin as mulleres. Xoga!

Como comprenderá o lector máis afeccionado á controversia, difícilmente podería ordenarlle a un rapaz calquera outra cousa máis extraordinaria naquelas circunstancias.

–Ás veces teño caprichos de enferma –continuou–. E agora teño o de desexar que alguén xogue. Veña, rapaz! –dixo movendo impaciente os dedos da man dereita–. Xoga, xoga!

Por un momento, e sentindo o temor da miña irmá, tiven a idea desesperada de empezar a correr ao redor da estancia imitando o mellor que puidese o coche do señor Pumblechook, pero sentinme tan incapaz de facelo que abandonei o meu propósito e quedei mirando para a señorita Havisham con expresión que ela debeu de considerar de teimosía, pois en canto cambiamos unha mirada preguntoume:

–Seica es teimudo e de carácter triste?

–Non, señora. Síntoo moito por vostede, moito. Pero neste momento non podo xogar. Se dá vostede queixa de min, terei que sufrir o castigo da miña irmá, e só por esta causa faríao se me fose posible; pero este lugar é tan novo para min, tan estraño, tan elegante e… tan melancólico!

E interrompinme, temendo que fose dicir demasiado ou que xa o fixese, namentres cruzabamos a nosa mirada.

Antes de que volvese falar apartou de min os ollos e mirou o seu traxe, a mesa do toucador e, finalmente, a súa imaxe reflectida no espello.

–Tan novo para el e tan vello para min! –murmurou–. Tan estraño para el e tan familiar para min, e tan melancólico para os dous! Chama a Estella.

Seguía mirando a súa imaxe reflectida polo espello, e como eu imaxinaba que falaba consigo mesma, quedei quieto.

–Chama a Estella –repetiu, dirixíndome unha mirada lampexante–. Iso ben podes facelo. Chama a Estella. Á porta.

Iso de asomarme á escuridade dun misterioso corredor dunha casa descoñecida, chamando a gritos á burlona moza, a Estella, que talvez non estaría visible nin me contestaría, dábame a impresión de que berrar o seu nome equivalería a tomarme unha liberdade extraordinaria, e resultábame case tan violento como empezar a xogar en canto mo mandasen. Pero a moza contestou por fin, e como unha auténtica estrela, apareceu a súa candea, de lonxe, no corredor.

A señora Havisham fíxolle un aceno para que se achegase, e, tomando unha xoia que había encima da mesa, observou o efecto que facía sobre o peito xuvenil da rapariga, e tamén poñéndoa sobre o cabelo desta.

–Un día será túa, querida –dixo–. E empregarala ben. Agora faime o favor de xogar aos naipes con este rapaz.

–Con este rapaz? Se é un labrego!

Pareceume oír a resposta da señorita Havisham, pero foi tan extraordinaria que apenas crin o que oía.

–Ben –dixo–, pois divírtete rompéndolle o corazón.

–A que sabes xogar, rapaz? –preguntoume Estella co maior desdén.

Contestei indicando o único xogo de naipes que coñecía, e ela, conformándose, sentou ante min e empezamos a xogar.

Entón foi cando comprendín que todo o que había na estancia, a semellanza do reloxo, se parara e interrompera había xa moito tempo. Notei que a señorita Havisham deixou a xoia exactamente no mesmo lugar de onde a collera. E mentres Estella repartía os naipes, eu mirei outra vez á mesa do toucador, e alí vin o zapato que un día foi branco e agora estaba amarelento, pero sen o menor sinal de ser usado. Mirei o pé cuxo zapato faltaba e observei que a media de seda, que tamén fora branca e que agora era de cor óso, quedara desfeita a forza de andar; e aínda sen aquela interrupción e sen a inmóbil presenza dos pálidos obxectos xa murchos, o traxe nupcial sobre o corpo inmóbil non podería parecerse máis a unha vestidura propia da tumba, nin o longo veo máis semellante a un sudario.

Así estaba ela inmóbil como un cadáver, mentres a moza e eu xogabamos aos naipes. Todos os adornos do seu traxe nupcial parecían ser de papel de estraza. Ninguén sabía entón dos descubrimentos que, de cando en vez, se fan de cadáveres enterrados en antigos tempos e que se converten en po no momento de aparecerse á vista dos mortais; pero desde entón pensei con frecuencia que talvez a admisión na estancia da luz do día convertería en po aquela muller.

–Este rapaz chámalles mozos ás sotas –dixo Estella con desdén antes de terminar o primeiro xogo–. E que mans tan ordinarias ten! Que botas!

Ata aquel momento, xamais se me ocorrera avergoñarme das miñas mans, pero entón empecei a consideralas dun modo moi desfavorable. O desprezo que ela me manifestaba era tan forte que non puiden menos de notalo. Gañou o primeiro xogo e eu dei. Naturalmente, fíxeno mal, sabendo, como sabía, que esperaba calquera torpeza pola miña banda. E, en efecto, inmediatamente cualificoume de estúpido, de torpe e de pailán.

–Ti non dis nada dela –observou dirixíndose a min a señorita Havisham mentres miraba o noso xogo–. Ela díxoche moitas cousas desagradables, e, porén, non lle contestas. Que pensas dela?

–Non quero dicilo –tatexei.

–Pois ven dicirmo ao oído –ordenou a señorita Havisham inclinando a cabeza.

–Paréceme que é moi orgullosa –dixen nun murmullo.

–E nada máis?

–Tamén me parece moi bonita.

–Nada máis?

–É moi insultante –engadín mentres a moza me miraba coa maior aversión.

–E nada máis?

–Creo que debería irme para a casa.

–E non vela máis, aínda sendo tan bonita?

–Non estou seguro de que non desexe vela de novo, pero si me gustaría irme para a casa agora.

–Pronto irás –dixo en voz alta a señorita Havisham–. Acaba este xogo.

Si se exceptúa un leve sorriso que observei no rostro da señorita Havisham, podería crer que non sabía sorrir. Asumiu unha expresión vixiante e pensativa, coma se todas as cousas que a rodeaban quedasen mortas e xa nada puidese reanimalas. Afundiuse o seu peito e quedouse encorvada; tamén a súa voz se debilitara, de maneira que cando falaba, o seu ton parecía ser mortalmente apracible. E en conxunto tiña o aspecto de que se esborrallara en corpo e alma tras recibir un tremendo golpe.

Terminei aquel xogo con Estella, que tamén mo gañou. Logo guindou os naipes sobre a mesa, coma se se desprezase a si mesma por gañarme.

–Cando volverás? –preguntou a señorita Havisham–. Espera que o pense.

Eu empecei a recordarlle que estabamos a mércores, pero interrompeume co mesmo movemento de impaciencia dos dedos da súa man dereita.

–Cala, cala! Nada sei nin quero saber dos días da semana, nin das semanas do ano. Volve dentro de seis días. Entendes?

–Si, señora.

–Estella, acompáñao abaixo. Dálle algo para comer e déixao que vaia dunha parte a outra mentres come. Vaite, Pip.

Seguín a luz ao baixar a escaleira, do mesmo xeito que a seguira ao subir, e ela foi situarse no mesmo lugar en que atopamos a candea. Ata que abriu a entrada lateral puiden imaxinar, aínda que sen pensar niso, que necesariamente sería de noite, e así o torrente de luz diurna deixoume cegado e deume a impresión de que permanecera moitas horas á luz da candea.

–Espera aquí, rapaz –dixo Estella, afastándose e pechando a porta.

Aproveitei a oportunidade de estar só no patio para mirar as miñas bastas mans e o meu groseiro calzado. A opinión que me produciron tales accesorios non foi nada favorable. Nunca me preocuparan, pero agora si me molestaban como cousas ordinarias e vulgares. Decidín preguntar a Joe por que me ensinara a chamarlles «mozos» a aqueles naipes cuxo verdadeiro nome era o de «sotas». E desexei que Joe recibise mellor educación, porque así podería transmitirma.

Ela volveu traendo algo de pan e carne e unha xerriña de cervexa. Deixou esta última sobre as pedras do patio e deume o pan e a carne sen mirarme e coa mesma insolencia que se fose un can que perdera o favor do seu amo. Estaba tan humillado, ofendido e irritado, e o meu amor propio sentíase tan ferido, que non podo atopar o nome apropiado para os meus sentimentos, que Deus sabe cales eran, pero as bágoas empezaron a humedecer os meus ollos. E no momento en que asomaron a eles, a rapaza miroume moi satisfeita de ser a causa da miña dor. Isto foi bastante para darme a forza de contelas e de mirala. Ela moveu a cabeza desdeñosamente, pero, segundo me pareceu, convencida de que me humillara, e deixoume só.

Cando se marchou busquei un lugar en que poder esconder o rostro, e así cheguei tras unha das portas do patio da fábrica de cervexa e, apoiando a manga na parede, inclinei a cabeza sobre o brazo e boteime a chorar. E non soamente chorei, senón que empecei a dar patadas na parede e repenei o cabelo, tan amargos eran os meus sentimentos e tan aguda a dor sen nome que me impulsaba a facer aquilo.

A educación que me deu a miña irmá fíxome moi sensible. No pequeno mundo en que os nenos teñen a súa vida, sexa quen queira a persoa que os cativa, non hai nada que se perciba con tanta delicadeza e que se sinta tanto como unha inxustiza. Talvez esta sexa pequena, pero tamén o neno o é, así como o seu mundo, e o cabalo de cartón que posúe parécelle tan alto como a un home un cabalo de caza irlandés. En canto a min, desde os primeiros días da miña infancia, sempre tiven que loitar coa inxustiza. Desde que fun capaz de falar deime de conta de que a miña irmá, coa súa conduta caprichosa e violenta, era inxusta comigo. Estaba profundamente convencido de que o feito de que me criara «á man» non lle daba dereito a tratarme mal. E a través de todos os meus castigos, das miñas vergonzas, dos meus xexúns e das miñas vixilias, así como outros castigos, estiven persuadido diso. E porque non tivera a ninguén con quen desafogar as miñas penas e porque me vira obrigado a vivir só e sen protección de ninguén, era moralmente tímido e moi sensible.

O lugar en que me achaba era moi deserto, baixo o pombal que había no patio da fábrica de cervexa, e o cal debeu de ser ferido por algún forte vento que sen dúbida daría ás pombas a sensación de estar no mar, no caso de que naquel momento as houbese. Pero alí non había pombas, nin cabalos na corte, nin porcos na porqueriza, nin malta no almacén, así como tampouco recendo a gran ou a cervexa na caldeira nin nos tanques. Todos os usos e cheiros da fábrica de cervexa evaporáranse coa súa última voluta de fume. Nun patio contiguo había numerosos barrís baleiros, que parecían ter o agre recordo de mellores días pasados; pero era demasiado agre para que se puidese aceptar como mostra da cervexa que xa non existía.

Tras o extremo máis afastado da fábrica de cervexa había un xardín louzán cunha cerca moi vella, non tan alta que eu non puidese asomarme a ela para mirar ao outro lado. Asomeime e vin que o xardín pertencía á casa e que nel abundaban as herbas bravas, por entre os cales aparecía un carreiro, coma se alguén tivese costume de pasear por alí. Tamén vin que Estella se afastaba de min naquel momento; pero a moza parecía estar en todas as partes, porque cando me deixei vencer pola tentación ofrecida polos barrís e empecei a andar por encima deles, tamén a vin facendo o mesmo no extremo oposto do patio cheo de cascallos. Naquel momento volvíame as costas e sostiña o seu bonito cabelo castaño estendido, coas dúas mans, sen mirar ao seu redor; deste xeito desapareceu da miña vista. Así, pois, na mesma fábrica de cervexa co cal quero indicar o edificio grande, alto e enlosado no que noutro tempo fixeran a cervexa e onde había aínda os utensilios apropiados para o caso, cando entrei por vez primeira, algo deprimido polo seu tétrico aspecto e quedei preto da porta, mirando ao meu redor, vina pasar por entre os fornos apagados, subir por unha lixeira escaleira de ferro e saír a unha alta galería exterior, coma se se dirixise cara ao ceo.

Naquel lugar e naquel momento foi cando á miña fantasía lle pareceul que ocorría algo moi raro. Entón pareceume moi estraño, e tempo despois pareceume aínda máis extraordinario. Volvín os ollos, algo embafados tras mirar á xeada luz do día, cara a unha enorme viga de madeira que había nun recuncho do edificio inmediato á miña man dereita, e alí vin unha figura colgada polo pescozo. Estaba vestida de branco amarelento e nos pés só levaba un zapato. Estaba así colgada de modo que eu podía ver que os murchos adornos do traxe parecían de papel de estraza, e puiden contemplar o rostro da señorita Havisham, que naquel momento se movía coma se tratase de chamarme. Aterrado ao ver aquela figura e máis aínda polo feito de constarme que un momento antes non estaba alí, afasteime dela correndo, aínda que logo cambiei de dirección e me dirixín cara á aparecida, aumentando o meu terror ao observar que alí non había nada nin ninguén.

Foi necesario, para repoñerme, contemplar a brillante luz do alegre ceo, a xente que pasaba por detrás da reixa da porta do patio e a influencia vivificadora do pan, da carne e da cervexa. Pero nin con estes auxiliares podería recobrarme do meu susto tan axiña que como o fixen se non vise que Estella se aproximaba a min coas chaves para deixarme saír. Tería moi boa razón, segundo crin, para mirarme se me vise asustado, e non quixen darlle tal satisfacción.

Ao pasar polo meu lado dirixiume unha mirada triunfal, coma se se alegrase de que as miñas mans fosen tan bastas e o meu calzado tan ordinario. Abriu a porta e quedou xunto a ela para darme paso. Eu saín sen mirala, pero ela tocoume bruscamente.

–Por que non choras?

–Porque non teño necesidade.

–Si tes –replicou–. choraches tanto que apenas ves claro, e agora mesmo estás a piques de chorar outra vez.

Botouse a rir con burla, deume un empuxón para facerme saír e pechou a porta ás miñas costas. Eu marcheime directamente á casa do señor Pumblechook, e satisfíxome moito non atopalo na casa. Daquela, tras dicirlle ao empregado o día en que tiña que volver á casa da señorita Havisham, emprendín o camiño para percorrer as catro millas que me separaban da nosa fragua. Mentres andaba ía reflexionando sobre todo o que vira, rebelándome con toda a miña alma polo feito de ser un aldeán ordinario, lamentando que as miñas mans fosen tan bastas e os meus zapatos tan groseiros. Tamén me censuraba polo vergonzoso costume de chamarlles «mozos» ás sotas e por ser moito máis ignorante do que imaxinaba a noite anterior, así como porque a miña vida era peor e máis baixa do que supuxera.