Capítulo 20

A viaxe desde a nosa cidade á metrópole durou aproximadamente cinco horas. Era algo máis de mediodía cando a dilixencia de catro cabalos da que eu era pasaxeiro entrou na maraña de tráfico que había entre Cross Keys, Wood Street e Cheapside, en Londres.

Os britanos estabamos convencidos naquel tempo de que era case unha traizón dubidar de que tiñamos e eramos o mellor do mundo. Doutro xeito, no momento en que me deixou abraiado a inmensidade de Londres, paréceme que tería algunhas lixeiras dúbidas acerca de se era feo ou non o era, de rúas retortas, estreitas e sucias.

O señor Jaggers mandoume debidamente o seu enderezo; vivía en Little Britain, e el escribira logo á man, na súa tarxeta: “Xusto ao saír de Smithfield e preto da oficina da dilixencia”. Con todo, un cocheiro de aluguer, que parecía ter no levitón tantas escravinas como anos, meteume no seu coche facendo tantos preparativos coma se se tratase de facer unha viaxe de cincuenta millas. Foi tamén obra de moito tempo o seu ascenso ao pescante, cuberto dun pano verdoso e manchado polas inclemencias do tempo e comesto xa de caruncho. Era unha estupenda carruaxe, adornada exteriormente por seis coroas, e detrás había numerosas agarradeiras estragadas para que se apoiasen non sei cantos lacaios. Debaixo puxeran unas cantas pugas para conter os lacaios por afección que se sentisen tentados de montar.

Apenas tivera tempo de gozar do coche e de dicirme que se parecía moito a un almacén de palla, aínda sendo tan semellante a unha trapería, ou de preguntarme por que as cebadeiras dos cabalos se gardaban dentro do coche, cando observei que o cocheiro se dispoñía a baixar do pescante coma se fósemos deternos. E, en efecto, parámonos nunha rúa sombría, ante unha oficina que tiña a porta aberta e na que estaba pintado o nome do señor Jaggers.

–Canto? –pregunteille ao cocheiro.

–Un chelín –contestou el–, a non ser que queira vostede dar máis.

Naturalmente, contesteille que non desexaba facer tal cousa.

–Pois entón sexa un chelín –observou o cocheiro–. Non quero meterme en desgustos, porque o coñezo –engadiu chiscando un ollo para sinalar o nome do señor Jaggers e meneando a cabeza.

Cando recibiu o seu chelín subiu ao pescante e marchou, cousa que lle pareceu moi agradable, eu entrei na oficina levando na man o maletín e preguntei se estaba na casa o señor Jaggers.

–Non está –contestou o empregado–. Neste momento atópase no Tribunal. Falo co señor Pip?

Signifiqueille que, en efecto, falaba co señor Pip.

–O señor Jaggers deixou instrucións de que o esperase vostede no seu despacho. Non me indicou canto tempo estaría ausente, pois ten un asunto no Tribunal. Pero é razoable pensar que, como o seu tempo é moi valioso, non estará fóra un momento máis do necesario.

Ditas estas palabras, o empregado abriu unha porta e fíxome pasar a un cuarto interior da parte traseira. Alí atopamos un cabaleiro vesgo, que levaba un traxe de veludo e calzóns ata o xeonllo e que secou o nariz coa manga ao verse interrompido na lectura dun xornal.

–Saia e espere fóra, Mike –dixo o empregado.

Eu empecei a dicir que non quería interromper nin molestar a ninguén, cando o empregado lle deu un empurrón a aquel cabaleiro, con tan pouca cerimonia como xamais vin usar, e, tirándolle ás costas o gorro de pel, deixoume só.

O despacho do señor Jaggers estaba pouco iluminado por unha claraboia que lle daba luz cenital; era un lugar moi triste. Aquela claraboia tiña moitos parches, coma se fose unha cabeza rota, e parecía que as casas contiguas se retorceran, coma se quixesen mirarme a través dela. Non había por alí tantos papeis como eu imaxinara; por outra banda, vin algúns obxectos heteroxéneos, tales como unha vella pistola moi oxidada, unha espada coa súa vaíña, varias caixas e paquetes de raro aspecto e dúas espantosas máscaras nun estante, de caras algo inchadas e narices retortos. A butaca do señor Jaggers tiña un gran respaldo cuberto de pel de cabalo, con cravos de adorno que lle daban a aparencia dun cadaleito, e tiven a ilusión de que o vía recostarse alí mentres mordía o dedo índice ante os clientes. O cuarto era moi pequeno e, ao parecer, os clientes contraeran o costume de apoiarse na parede, pois a parte oposta á butaca do señor Jaggers estaba graxenta de tantos ombreiros como nela se recostaran. Entón recordei que o cabaleiro do único ollo se apoiara tamén na parede cando fun a causa involuntaria de que o sacasen de alí.

Sentei na cadeira destinada aos clientes e situada en fronte da butaca do señor Jaggers, e quedei fascinado pola triste atmosfera do lugar. Pareceume entón que o pasante tiña, como o señor Jaggers, o aspecto de estar informado de algo desagradable acerca de cantas persoas vía. Tratei de adiviñar cantos empregados habería, ademais, no piso superior, e se estes pretenderían posuír o mesmo don en prexuízo dos seus semellantes. Sería moi curioso coñecer a historia de todos os obxectos en desorde que había na estancia e como chegaron a ela; tamén me preguntei se os dous rostros inchados serían de individuos da familia do señor Jaggers e se era tan desgraciado como para ter un par de parentes de tan mal aspecto; por que os colgara alí para morada das moscas e dos escaravellos, no canto de levalos á súa casa e instalalos alí. Naturalmente, eu non tiña experiencia ningunha acerca do que supoñía un día de verán en Londres, e talvez o meu ánimo estaba deprimido polo aire cálido e enrarecido e polo po e a area que o cubrían todo. Pero permanecín pensativo e preguntándome moitas cousas no despacho do señor Jaggers, ata que xa me foi imposible soportar por máis tempo as dúas máscaras colgadas encima da butaca e, levantándome, saín.

Cando lle dixen ao empregado que ía saír a dar unha volta ao aire libre para esperar, aconselloume que me dirixise cara á esquina, e así chegaría a Smithfield. Así, pois, fun a Smithfield, e aquel lugar, sucio, cheo de inmundicia, de graxa, de sangue e de espuma, desagradoume enormemente. Por iso me afastei canto antes e me metín nunha ruela, desde a que vin a cúpula de San Paulo sobresaíndo dun edificio de pedra que alguén que estaba ao meu lado dixo que era o cárcere de Newgate. Seguindo o muro da prisión observei que a calzada estaba cuberta de palla, para apagar o ruído dos vehículos, e a xulgar por este detalle e polo gran número de xente que había por alí cheirando a licores e a cervexa deducín que se estaba celebrando un xuízo.

Ao mirar ao meu redor, un ministro da xustiza, moi sucio e bastante bébedo, preguntoume se me gustaría entrar e presenciar un xuízo; informoume, ao mesmo tempo, que podería darme un asento en primeira fila a cambio de media coroa e que desde alí vería perfectamente o presidente do tribunal, coa súa perruca e a súa toga. Mencionou a tan temible personaxe coma se fose unha figura de cera curiosa e ofreceume logo o prezo reducido de dezaoito peniques. Como eu refusara a oferta, coa escusa de que tiña unha cita, tivo a amabilidade de facerme entrar nun patio a fin de que puidese ver onde se gardaba a forca e tamén o lugar en que se azoutaba publicamente aos condenados. Logo ensinoume a porta dos debedores, pola que saían os condenados para ser aforcados, e realzou o interese que ofrecía tan temible porta, dándome a entender que «catro deles sairían por aquela porta pasadomañá, para ser axustizados en fila». Iso era horrible e deume moi mala idea de Londres: moito máis ao observar que o propietario daquela figura de cera que representaba ao presidente do tribunal levaba, desde o seu chapeu ata as súas botas, ata o seu pano, un traxe roído do caruncho, que non lle pertencera sempre, senón que imaxinei que llo comprara barato ao executor da xustiza. En tales circunstancias pareceume barato librarme del grazas a un chelín que lle dei.

Volvín ao despacho para preguntar se volvera o señor Jaggers, e dixéronme que non, razón pola cal volvín saír. Aquela vez fun dar unha volta por Little Britain, e metinme en Bartolomew Close; entón observei que había outras persoas esperando ao señor Jaggers, igual ca min. En Bartolomew Close había dous homes de aspecto reservado e que, moi pensativos, metían os pés nos ocos do pavimento mentres falaban. Un deles díxolle ao outro, cando eu pasaba polo seu lado, que «Jaggers o faría se fose preciso facelo». Nun recuncho había un grupo de tres homes e dúas mulleres, unha das cales choraba sobre o seu sucio chal e a outra consolábaa dicíndolle, mentres lle poñía o seu propio chal sobre os ombreiros: «Jaggers está a favor del; axúdalle, Melia. Que máis queres?» Había un xudeu pequeniño, de ollos avermellados, que entrou en Bartolomew Close mentres eu esperaba, en compañía doutro xudeu, tamén de curta estatura, a quen mandou a facer un recado; cando marchou o mensaxeiro, observei xudeu, home de temperamento moi excitable, que case bailaba de ansiedade baixo o poste dun farol e dicía ao mesmo tempo, coma se estivese tolo: «Oh, Jaggers! Soamente este é o bo! Todos os demais non valen nada!» Estas probas da popularidade do meu titor causáronme enorme impresión e quedei máis admirado que nunca.

Por fin, mentres miraba a través do valo de ferro, desde Bartolomew Close cara a Little Britain, vin que o señor Jaggers atravesaba a rúa en dirección a min. Todos os que esperaban vírono ao mesmo tempo e todos se precipitaron cara a el. O señor Jaggers, poñéndome unha man no ombreiro e facéndome marchar ao seu lado, sen dicirme unha palabra, dirixiuse aos que o seguían. Primeiro faloulles aos dous homes de aspecto reservado.

–Nada teño que dicirlles –exclamou o señor Jaggers, sinalándoos co seu índice–. Non teño necesidade de saber máis do que sei. En canto ao resultado, é incerto. pagáronlle vostedes a Wemmick?

–Mandámoslle o diñeiro esta mesma mañá, señor –dixo humildemente un deles, mentres o outro observaba con atención o rostro do señor Jaggers.

–Non pregunto cando o mandaron vostedes nin onde, e tampouco se o mandaron. Recibiuno Wemmick?

–Si, señor –contestaron os dous á vez.

–Perfectamente; poden marchar. Non quero saber nada máis –engadiu o señor Jaggers movendo a man para indicarlles que se situasen tras el–. Se me din unha soa palabra máis, abandono o asunto.

–Pensabamos, señor Jaggers… –empezou a dicir un deles, descubríndose.

–Isto é precisamente o que lles recomendei non facer –dixo o señor Jaggers–. Pensaron vostedes! Xa penso eu por vostedes, e isto debe bastarlles. Se os necesito, xa sei onde podo atopalos; non quero que veñan ao meu encontro. Non, non quero oír unha palabra máis.

De súpeto, deténdose ante as dúas mulleres dos chales, de quen se separaron humildemente os tres homes, preguntou o señor Jaggers:

–É vostede Amelia?

–Si, señor Jaggers.

–Xa non se acorda vostede de que de non ser por min non podería estar aquí?

–Oh, si, señor! –exclamaron ambas á vez-. Que Deus o bendiga! Sabémolo moi ben.

–Entón –preguntou o señor Jaggers–, para que viñeron?

–O meu Bill, señor! –dixo, suplicante, a muller que estivera chorando.

–Saiban dunha vez –exclamou o señor Jaggers– que o seu Bill está en boas mans. E se veñen molestarme por mor do seu Bill, vou dar un escarmento abandonándoo. Pagáronlle vostedes a Wemmick?

–Oh, si, señor! Ata o último penique.

–Perfectamente. Entón fixeron canto tiñan que facer. Digan nada máis outra palabra, unha soa, e Wemmick devolveralles o diñeiro.

Tan terrible ameaza deixou abraiadas as dúas mulleres. Xa non quedaba ninguén máis que o excitable xudeu, quen varias veces levou aos beizos as faldras da levita do señor Jaggers.

–Non coñezo a este home –dixo o señor Jaggers co maior desdén–. Que quere este suxeito?

–Meu querido señor Jaggers! Son o irmán de Abraham Lazarus.

–Quen é? –preguntou o señor Jaggers–. Sólteme vostede a levita!

O solicitante, bicando o bordo da levita antes de deixala, replicou:

–Abraham Lazarus, sospeitoso no asunto da prata.

–Veu vostede demasiado tarde –dixo o señor Jaggers–. Deixei xa este asunto.

–Polo Deus de Abraham! Señor Jaggers! –exclamou o excitable homiño, palidecendo dun modo extraordinario–. Non me diga vostede que vai contra o pobre Abraham Lazarus.

–Si –contestou o señor Jaggers–. E xa non hai máis nada que falar. Saia inmediatamente!

–Señor Jaggers! Un momento! O meu curmán en persoa vai ir a ver ao señor Wemmick neste instante para ofrecerlle o que queira. Señor Jaggers! Aténdame a cuarta parte da metade dun momento! Si ten vostede a condescendencia de deixarse comprar pola outra parte… a un prezo superior… o diñeiro non importa. Señor Jaggers… señor…!

O meu titor botou a un lado o suplicante coa maior indiferenza e deixouno bailando no pavimento coma se este estivese candente. Sen ser obxecto de ningunha outra interrupción chegamos ao despacho da parte dianteira, onde achamos o empregado e o home vestido de veludo e co gorro de pel.

–Aquí está Mike –dixo o empregado abandonando o seu taburete e achegándose confidencialmente ao señor Jaggers.

–Oh! –dixo este volvéndose ao home, que levaba unha mecha de cabelo ao centro da cabeza–. O seu home chegará esta tarde. Que máis?

–Pois ben, señor Jaggers –replicou Mike con voz propia dun catarroso crónico–, tras moito traballo atopei a un que me parece que servirá.

–Que está disposto a xurar?

–Pois ben, señor Jaggers –dixo Mike limpando o nariz coa gorra–, en xeral, calquera cousa.

De súpeto, o señor Jaggers encolerizouse.

–Xa o avisara –dixo sinalando co índice ao seu aterrado cliente– que se se propoñía falar aquí deste xeito, faría en vostede un escarmento exemplar. Maldito lercho! Como se atreve a falarme así?

O cliente pareceu asustado, pero tamén estrañado, coma se non comprendese que fixera.

–Animal! –dixo o dependente en voz baixa, dándolle un golpe co cóbado–. Estúpido! Non podías calar iso?

–Agora pregúntolle, estúpido –dixo severamente o meu titor–, e isto por última vez: que está disposto a xurar o home a quen trouxo aquí?

Mike mirou ao meu titor coma se pola contemplación do seu rostro puidese pescudar o que debía contestar, e lentamente replicou:

–O que sexa necesario ou que estivo na súa compañía sen deixalo un instante a noite en cuestión.

–Agora teña coidado. Que posición é a deste home?

Mike mirou para o gorro; logo dirixiu os ollos ao chan, ao teito, ao empregado e tamén a min, antes de contestar nerviosamente:

–Pois vestímolo como…

Pero naquel momento o meu titor estalou:

–Como!

–Animal! –repetiu o empregado, dándolle outro golpe co cóbado.

Logo de mirar uns instantes ao seu redor, en busca de inspiración, animouse o rostro de Mike, que empezou a dicir:

–Está vestido como un respectable pasteleiro.

–Está aquí? –preguntou o meu titor.

–Deixeino –contestou Mike– sentado nos chanzos dunha escaleira ao volver a esquina.

–Fágao pasar por diante desta fiestra para que eu o vexa.

A fiestra indicada era a da oficina. Os tres achegámonos a ela, mirando a través do enreixado de arame, e pronto vimos o cliente paseando en compañía dun tipo alto, con cara de asasino, vestido de branco e cun gorro de papel. O inocente confeiteiro non estaba sereo, e un dos seus ollos, non xa amoratado, se non verdoso, en vías de curación, fora pintado para disimular a contusión.

–Dígalle que leve canto antes esa testemuña –díxolle, moi desgustado, o meu titor ao empregado que tiña ao lado–, e pregúntelle por que se atreveu a traer a semellante tipo.

Entón o meu titor levoume ao seu propio despacho, e mentres xantaba de pé, comendo uns bocadillos que había nunha caixa e bebendo algúns grolos de xerez dun frasco de peto (e parecía estar moi irritado co bocadillo mentres o comía), informoume das disposicións que tomara con respecto a min. Debía dirixirme á Pousada de Barnard, ao cuarto do señor Pocket, fillo, onde permanecería ata o luns; este día tería que ir con aquel mozo á casa do seu pai, a fin de facer unha visita e para ver se me gustaba. Tamén me comunicou que a miña pensión sería… –en realidade, era moi xenerosa–. Logo sacou dun caixón, para entregarmas, algunhas tarxetas de certos industriais con quen debería tratar o referente aos meus traxes e outras cousas que puidese necesitar razoablemente.

–Observará vostede que ten crédito, señor Pip –dixo o meu titor, cuxo frasco de xerez cheiraba coma se fose unha pipa chea, cando, coa maior présa, bebeu uns grolos–, pero deste xeito poderei comprobar os seus gastos e advertilo no caso de que se exceda. Desde logo, cometerá vostede algunha falta, pero niso non teño culpa ningunha.

Despois de que reflexionei uns instantes acerca destas palabras pouco alentadoras, pregunteille ao señor Jaggers se podería mandar chamar un coche. Contestoume que non pagaba a pena, pois a pousada estaba moi preto, e que, se non tiña inconveniente, Wemmick me acompañaría. Entón descubrín que Wemmick era o empregado que estaba na estancia veciña. Outro baixou desde o piso superior para ocupar o seu sitio mentres estivese ausente, e eu saín con Wemmick á rúa tras estreitar a man do meu titor. Atopamos moitas persoas que agardaban ante a casa, pero Wemmick abriuse paso entre elas advertíndolles fría e resoltamente:

–Dígolles que é inútil; non quererá falar nin unha soa palabra con ningún de vostedes.

Así nos libramos deles e botamos a andar un ao lado doutro.