21 de jan. de 2012

Capítulo 17

Rutineiramente seguín a miña vida de aprendiz, que non tivo outra variación, alén dos límites da vila e das brañas, que a chegada do meu aniversario e a visita que fixen en tal día á señorita Havisham. Atopei á señorita Sara Pocket de garda na porta e á señorita Havisham tal como a deixara. Faloume de Estella do mesmo xeito, se non coas mesmas palabras. A entrevista durou algúns minutos, e cando xa me marchaba deume unha guinea, e recomendoume que fose visitala no meu próximo aniversario. Podo dicir, desde logo, que esta visita se converteu nun costume anual. Na primeira ocasión tratei de non coller a guinea, pero iso non tivo mellor efecto que o de facer que preguntase se esperaba recibir algo máis. Daquela, tanto naquela visita como nas sucesivas, tomei o agasallo que me ofrecía.
Tan inmutable era a triste e vella casa, e a amarelenta luz nas escuras estancias, así como o aspecto murcho da boa señora xunto ao toucador, que moitas veces me preguntei se ao parárense os reloxos se parara tamén o tempo naquel lugar misterioso, e se mentres eu e todos os demais creciamos e nos desenvolviamos, canto había na casa permanecía sempre no mesmo estado. Xamais entraba alí a luz do día. Isto abraiábame, e baixo a influencia daquela casa continuei odiando cordialmente o meu oficio e tamén seguín avergoñado do meu propio fogar.
Con todo, aínda que dun modo inconsciente, empecei a darme conta dun cambio que se obraba en Biddy. Levaba xa zapatos de tacón, cabelo crecíalle brillante e limpo, e xamais tiña as mans sucias. Non era fermosa; era máis ben ordinaria e non se parecía en nada a Estella, pero era agradable e tiña un carácter moi doce. Apenas había un ano que estaba connosco, pois recordo que nesa altura quitou o loito, cousa que me sorprendeu, cando observei, unha noite, que tiña uns ollos moi reflexivos e atentos, ollos que eran lindos e de expresión bondadosa. Iso ocorreume ao levantar a cabeza dunha tarefa en que estaba absorto, pois dedicábame a copiar algúns parágrafos dun libro para mellorarme a min mesmo en dous aspectos á vez, grazas a unha estrataxema, e entón notei que Biddy estaba observando o que eu facía. Deixei a un lado a pluma, e Biddy interrompeu o seu labor de costura, aínda que sen abandonalo.
–Oe, Biddy –díxenlle–. Como te arranxas? Ou eu son moi parvo ou ti moi lista.
–Que queres dicir? –contestou Biddy sorrindo.
Administraba perfectamente a súa vida doméstica, coa maior habilidade; pero eu non me refería a iso, aínda que iso facía máis sorprendente o feito a que quería aludir.
–Como te arranxas, Biddy –repetín–, para aprender todo o que eu aprendo e para estar sempre á mesma altura ca min?
Eu empezaba a oufanarme dos meus coñecementos, porque neles gastaba as guineas que recibía o día do meu aniversario, e ao mesmo obxecto dedicaba tamén a maior parte do meu diñeiro, aínda que non teño agora ningunha dúbida de que o pouco que aprendía me custaba moi caro.
–Tamén eu podería preguntarche –replicou Biddy– como te arranxas ti.
–Non. Porque cando eu volvo da fragua, pola noite, todos poden verme dedicado ás miñas tarefas e, en cambio, a ti non se te ve nunca entregada a estas ocupacións.
–Talvez te collín coma se fose un arrefriado –dixo Biddy tranquilamente e volvendo á súa costura. Continuando na miña idea, mentres me reclinaba no respaldo da miña cadeira de madeira, mirei a Biddy, que entón cosía, coa cabeza ladeada, e empecei a considerala unha rapaza extraordinaria. Naquel momento recordei que ela coñecía con igual perfección os termos do noso oficio, os nomes dos diferentes traballos que realizabamos e tamén os das nosas ferramentas. Nunha palabra, todo canto eu sabía, Biddy coñecíao tamén. E, en teoría, era tan bo ferreiro coma min ou se cadra mellor.
–Es unha desas persoas, Biddy –díxenlle–, que aproveitan extraordinariamente todas as oportunidades. Antes de vir aquí, xamais tiveches ningunha, e agora, en cambio, mira canto melloraches.
Biddy miroume un instante e continuou cosendo.
–Eu fun a túa primeira mestra, non é verdade? –preguntou mentres cosía.
–Biddy! –exclamei asombrado–. Por que choras?
–Non choro –contestou levantando os ollos e botándose a rir–. Por que pensas tal cousa?
Se o pensei foi porque sorprendín o brillo dunha bágoa que caía sobre o seu labor. Permanecín silencioso, recordando a lamentable vida daquela pobre rapariga ata que a tía avoa do señor Wopsle venceu con éxito o mal costume de vivir, do que tanto desexan verse libres algunhas persoas. Lembrei as circunstancias desagradabilísimas que rodearan a pobre rapaza na miserable tendiña e na ruidosa e pobre escola nocturna, sen contar con aquel montón de carne vella e estúpida que tiña que coidar constantemente. Entón reflexionei que, mesmo naqueles tempos desfavorables, deberon de existir latentes en Biddy todas as calidades que agora estaba desenvolvendo, porque nos meus primeiros apuros e no meu primeiro descontento volvinme a ela en demanda de axuda, coma se fose a cousa máis natural. Biddy cosía tranquilamente e xa non derramaba bágoas, e mentres eu a miraba e pensaba nela e nas súas cousas, ocorréuseme que talvez non lle demostrase bastante o meu agradecemento. Posiblemente fun demasiado reservado, e debería confiar máis nela, aínda que, como é natural, nas miñas meditacións non usei as palabras que quedan transcritas.
–Si, Biddy –observei cando rematei a miña tarefa–. Ti fuches a miña primeira mestra, e iso nun tempo en que ningún dos dous podiamos soñar en estar xuntos nesta cociña.
–Ah, pobriña! –replicou Biddy–. É unha triste verdade.
Era moi propio de Biddy mostrarse tan xenerosa como para transferir á miña irmá a observación que eu acababa de facer. Inmediatamente levantouse e ocupouse en coidala para que estivese máis cómoda.
–Perfectamente –dixen–; teremos que falar un pouco máis diso, como adoitabamos facer noutro tempo. E eu tamén che consultarei máis a miúdo, como facía antes. O vindeiro domingo iremos a pasear polas brañas, Biddy, e así poderemos ter unha longa conversa.
Naquel tempo, a miña irmá non quedaba nunca soa; pero Joe encargouse con moito gusto de coidala aquel domingo cando Biddy e eu saímos xuntos. Era verán e ía un tempo espléndido. Cando deixamos atrás a vila, a igrexa e o cemiterio e nos atopamos nas brañas e vimos as velas dos barcos que navegaban, empecei a combinar naos meus pensamentos á señorita Havisham e a Estella, como adoitaba. Así que chegamos á beira do río sentamos, mentres a auga se rizaba aos nosos pés, contribuíndo así a aumentar a paz e a tranquilidade do ambiente moito máis ca se non houbese o menor ruído. Entón resolvín que o lugar e a ocasión eran propicios para admitir a Biddy nas miñas confidencias máis secretas.
–Biddy –díxenlle tras recomendarlle o segredo–. Desexo ser un cabaleiro.
–Eu, no teu lugar, non o querería –replicou–. Non creo que che sexa conveniente.
–Biddy –díxenlle con certa severidade–, teño razóns especiais para querer ser un cabaleiro.
–Ti sabes mellor o que fas, Pip, pero non creo que poidas ser máis feliz que agora.
–Biddy –exclamei, impaciente–, ten en conta que agora non son feliz. Estou desgustado coa miña situación e coa miña vida. Desde que me puxeron de aprendiz non me gustaron nin a unha nin a outra. Non sexas parva.
–Paréceche que dixen algunha parvada? –preguntou Biddy levantando as cellas–. Síntoo moito, pois non quería dicir ningunha. Tan só desexo que esteas ben e vivas a gusto.
–Pois entón ten en conta que, se sigo deste xeito, nunca estarei ben nin vivirei a gusto, senón que, pola contra, serei moi desgraciado. É así, Biddy, a non ser que poida levar unha vida moi diferente da de agora.
–É unha mágoa –dixo Biddy movendo tristemente a cabeza.
Como eu, moitas veces, tamén o cría así na loita singular que sempre sostiña comigo mesmo, houben de derramar bágoas de despeito e de dor cando Biddy expresou os seus sentimentos e os meus propios. Díxenlle que tiña razón, comprendín que era lamentable, pero que non había máis remedio.
–Se puidese resignarme –díxenlle a Biddy mentres arrincaba a curta herba que estaba ao meu alcance, do mesmo xeito como outras veces repenaba os cabelos, desesperado, e patexaba, irritado, a parede da fábrica de cervexa–, si puidese resignarme e me gustase a fragua soamente a metade do que me gustaba cando era pequeno, comprendo que iso sería moito mellor para min. Entón nin ti, nin eu, nin Joe, necesitariamos nada máis, e talvez Joe e eu chegariamos a ser socios ao terminar a miña aprendizaxe; eu continuaría ao teu lado e, ao sentarmos un domingo nesta mesma beira, seriamos dúas persoas distintas. Entón eu sería bo dabondo para ti. Non é verdade, Biddy?
Suspirou mentres contemplaba os barcos e contestoume:
–Si. Non son demasiado esixente.
Iso non era moi afagador para min, pero comprendín que non quería molestarme.
–No canto diso –dixen collendo outro puñado de herba e mastigando un talo–, fíxate no que pasa. Estou desgustado, vivo desgraciado e… Pero que importaría ser ordinario e rudo, se ninguén mo dixese?
Biddy volveu repentinamente o rostro para mirarme e contemploume con maior atención que aos barcos que pasaban ante nós.
–Quen dixo iso non dixo a verdade nin deu mostras de ser moi cortés –observou fixando novamente a mirada nas embarcacións–. Quen cho dixo?
Eu quedei desconcertado ao advertir que acababa de revelar o meu segredo sen darme conta. Pero como non había xeito de retroceder xa, contestei:
–Díxomo a linda señorita que había na casa da señorita Havisham. É máis fermosa que ninguén e admíroa extraordinariamente. Pola súa causa quero chegar a ser un cabaleiro.
Tras facer esta confesión, propia dun lunático, empecei a guindar ao río a herba que arrincara, coma se tivese a idea de seguila.
–E queres ser un cabaleiro para vingarte dos seus insultos, ou para conquistala? –preguntoume Biddy tranquilamente logo dunha pausa.
–Non o sei –contesteille con tristeza.
–Porque se é para vingarte dela –proseguiu Biddy–, creo, aínda que ti saberás mellor o que che convén, que o lograrías mellor non facendo caso das súas palabras. Pero se é para conquistala, creo, aínda que ti o sabes mellor, que non o merece.
Iso era exactamente o que eu pensara moitas veces e o mesmo que advertía moi ben en todos os momentos. Pero como podía eu, pobre rapaz da aldea e sen luces, evitar aquela marabillosa inconsistencia en que caen todos os días os homes mellores e máis sabios?
–Todo o que me dis pode ser verdade –repliquei–, pero admíroa extraordinariamente.
E ao dicir isto debruceime no chan e repenei o cabelo por ambos os lados da cabeza, e dei tremendos tiróns. Mentres tanto, coñecendo o desvarío do meu tolo corazón, que tan mal se empregara, díxenme que merecía golpear a cabeza contra as pedras, por pertencer a un idiota coma min. Biddy era unha rapaza moi asisada e non se esforzou en razoar máis comigo. Puxo acariciadoramente a súa man, suave malia que o traballo a fixera basta, sobre as miñas, unha tras outra, e con dozura separounas do meu cabelo. Logo deume algunhas palmadiñas nas costas para facerme acougar, namentres eu, coa cabeza apoiada na manga, choraba un pouco, exactamente igual que faría no patio da fábrica de cervexa, e sentín a vaga idea de que estaba moi maltratado por alguén, ou por todo o mundo. Non podo precisalo.
–Alégrome dunha cousa –dixo Biddy–, e é de que creas que debes facerme estas confidencias, Pip. E tamén me alegro doutra cousa, e é de que podes ter a seguridade de que gardarei este segredo e de que continuarei sendo digna das túas confidencias. Se a túa primeira mestra –pobriña!, tanto como necesitaba aprender ela mesma!– o fose aínda na actualidade, cre saber cal sería a lección que che faría estudar. Pero sería difícil de aprender, e como xa avantaxaches á túa profesora, resultaría agora completamente inútil. –E dando un leve suspiro por min, Biddy púxose en pé e con voz que cambiou dun modo agradable dixo–: Imos pasear un pouco máis, ou volvemos para a casa?
–Biddy! –exclamei levantándome, abrazando o seu pescozo e dándolle un bico–. Sempre cho direi todo.
–Ata que sexas un cabaleiro –replicou Biddy.
–Xa sabes que non o serei nunca, e, polo tanto, sempre terás a miña confianza. Non porque teña ocasión de dicirche algo, porque sabes o mesmo ca min, segundo che dixen na casa a outra noite.
–Ah! –murmurou Biddy mentres miraba as afastadas embarcacións. E logo volveu cambiar o ton da súa voz dun modo tan agradable coma antes, e repetiu–: Paseamos un pouco máis, ou volvemos para a casa?
Díxenlle a Biddy que quería pasear un pouco máis, e así o fixemos ata que a tarde de verán desapareceu ante o crepúsculo, que foi moi fermoso. Eu empecei a reflexionar se, en resumidas contas, estaba agora situado dun modo máis natural e agradable que xogando aos naipes á luz das velas na estancia dos reloxos parados e sendo desprezado por Estella. Crin que o mellor para min sería esquecer a Estella por completo, así como os demais recordos e fantasías, e empezar a traballar, decidido a que me gustase o que tiña que facer, aplicarme a isto e sacar o mellor partido posible. Dubidei acerca de que se Estella estivese ao meu lado, no canto de Biddy, talvez entón me sentiría desditado. Tiven que confesarme que estaba seguro de que sería así, e por iso non puiden menos que dicirme:
–Que parvo es, Pip!
Mentres andabamos, Biddy e eu falamos moito, e pareceume moi razoable canto ela me dixo. Biddy non era nunca insolente nin caprichosa ou variable; non sentiría o máis pequeno pracer en darme un desgusto, e estou seguro de que máis ben se feriría a si mesma que a min. Como se explicaba, pois, que eu non a preferise entre as dúas?
–Biddy –dixen cando nos encamiñabamos á casa–. Gustaríame moito que puideses convencerme.
–Oxalá me fose posible! –exclamou.
–Se puidese lograr namorarme de ti… Non che importa que che fale con tanta franqueza, tendo en conta que xa somos vellos amigos?
–Oh, non! –contestou Biddy–. Non te preocupes por min.
–Se puidese lograr iso, creo que sería o máis conveniente para min.
–Pero ti non te namorarás nunca de min –replicou Biddy.
Aquela tarde non me pareceu iso tan imposible coma se o falásemos unhas horas antes. Daquela, observei que non estaba tan seguro disto. Pero Biddy si estaba segura, segundo dixo cun ton da maior certeza. No meu corazón comprendía que tiña razón, e, con todo, sóubome mal que estivese tan persuadida diso.
Cando chegamos cerca do cemiterio tivemos que cruzar un terraplén e chegamos a un portelo próximo dunha comporta. Naquel momento xurdiu da comporta, dos xuncos ou da lama (o cal era moi propio del) nada menos que o vello Orlick.
–Ola! –exclamou–. Onde ides?
–Onde imos de ir, senón á casa?
–Que me maten se non vos acompaño.
Tiña o costume de usar esta maldición contra si mesmo. Naturalmente, non lle atribuía o seu verdadeiro significado, pero usábaa como o seu suposto nome de pía, sinxelamente para molestar á xente e producir unha impresión de algo terrible. Cando eu era pequeno estaba convencido de que se el me matase, faríaoo coa maior crueldade.
A Biddy non lle gustou que fose connosco, e en voz moi baixa díxome:
–Non lle deixes vir. Non me gusta.
E como a min tampouco me gustaba aquel home, tomeime a liberdade de dicirlle que llo agradeciamos, pero que non queriamos que nos acompañase. El recibiu as miñas palabras cunha gargallada, quedou atrás, pero botou a andar seguíndonos, encorvado, a algunha distancia.
Sentindo curiosidade de saber se Biddy sospeitaba que el participase na agresión criminal da que a miña irmá non puido nunca darnos noticia, pregunteille por que non lle gustaba aquel home.
–Oh! –contestou mirando cara atrás mentres el nos seguía coa cabeza baixa–. Porque… porque temo que eu lle gusto.
–Díxocho algunha vez? –preguntei, indignado.
–Non –contestou Biddy mirando outra vez cara atrás–, nunca mo dixo; pero en canto me ve empeza a roldarme.
Aínda que tal noticia era nova para min, non dubidei da exactitude da interpretación dos actos e das intencións de Orlick. Eu estaba moi anoxado porque se atrevera a admirala, tanto coma se fose unha aldraxe cara a min.
–En todo caso, iso non che interesa –dixo Biddy tranquilamente.
–Non, Biddy, non me interesa, pero non me gusta nin o aprobo.
–Nin a min tampouco –dixo Biddy–, aínda que a ti non che interese.
–É verdade –repliquei–, pero debo dicirche, Biddy, que tería moi mala opinión de ti se te roldase co teu consentimento.
A partir daquela noite vixiei a Orlick, e en canto se presentaba algunha oportunidade para que puidese roldar a Biddy, eu apresurábame a presentarme para impedilo. Botara raíces na fragua de Joe a causa do capricho que por el sentía a miña irmá, pois, pola contra, eu intentaría facer que o despedisen. El dábase de conta das miñas intencións e correspondía a elas, segundo tiven ocasión de saber máis adiante.
E coma se a miña mente non estivese xa bastante confusa, tal confusión complicouse cincuenta mil veces máis en canto puiden advertir que Biddy era inconmensurablemente moito mellor que Estella, e que a vida sinxela e honrada para a cal eu nacera non debía avergoñar a ninguén, senón que me ofrecía suficiente respecto por min mesmo e bastante felicidade. Naqueles tempos estaba seguro de que o meu desafecto cara a Joe e cara á fragua desaparecera xa, e que me achaba en moi bo camiño de chegar a ser socio de Joe e de vivir en compañía de Biddy. Mais, de súpeto, aparecíase na miña mente algún recordo maldito dos días das miñas visitas á casa da señorita Havisham e, como destrutor proxectil, dispersaba as miñas sensatas ideas. Cando estas se diseminaban, custábame moito tempo reunilas de novo, e ás veces, antes de logralo, volvían dispersarse ante o pensamento extraviado de que talvez a señorita Havisham faría a miña fortuna en canto terminase a miña aprendizaxe.
Se o acabase xa, quedaríame no máis profundo das miñas dúbidas, segundo creo. Pero non o terminei, porén, porque chegou a unha fin prematura, segundo se verá polo que segue.

Nenhum comentário:

Postar um comentário