Capítulo 12

Intranquilizoume moito o caso do novo cabaleiro pálido. Canto máis recordaba a pelexa e mentalmente volvía ver o meu antagonista no chan, nas varias fases da loita, maior era a certeza que sentía de que me farían algo. Sentía que o sangue do cabaleiro novo e pálido caera sobre a miña cabeza, e dicíame que a lei tomaría vinganza de min. Sen ter idea clara de cales eran as penalidades en que incorrera, para min era evidente que os rapaces da aldea non poderían percorrer a comarca para ir saquear as casas da xente e acometer aos mozos estudosos de Inglaterra, sen quedar expostos a severos castigos. Durante varios días procurei non afastarme moito da miña casa, e antes de saír para calquera mandado miraba á porta da cociña coa maior precaución e ata con certo tremor, temendo que os oficiais do cárcere do condado viñesen caer sobre min. O nariz do cabaleiro pálido e novo manchoume os pantalóns, e no misterio da noite tratei de borrar aquela proba do meu crime. Ao chocar contra os dentes do meu antagonista ferinme os puños, e retorcín a miña imaxinación nun milleiro de camiños sen saída, mentres buscaba incribles explicacións para xustificar aquela circunstancia condenatoria cando me curasen ante os xuíces.

Cando chegou o día da miña visita á escena da miña violencia, os meus terrores chegaron ao seu cumio. E se algúns axentes, esbirros da xustiza, especialmente enviados desde Londres, estaban emboscados detrás da porta? E se a señorita Havisham, desexosa de tomar vinganza persoal dunha aldraxe cometida na súa casa, se poñía en pé, levando aquel traxe sepulcral, e, apuntándome cunha pistola, me mataba dun tiro? Quen sabe se certo número de rapaces subornados –unha numerosa banda de mercenarios– se comprometera a esperarme na fábrica de cervexa para caer sobre min e matarme a pancadas? Pero tiña tanta confianza na lealdade do cabaleiro novo e pálido, que nunca o crin autor ou inspirador de tales desquites, os cales sempre presentaba á miña imaxinación como obra dos seus parentes, incitados polo estado do seu rostro e pola indignación que había de producirlles ver tan malparados os trazos familiares.

Con todo, non tiña máis remedio que ir á casa da señorita Havisham, e alá fun. Pero, por marabilloso que pareza, nada oín acerca da última loita. Non se fixo a máis pequena alusión a ela, nin tampouco puiden descubrir na casa ao cabaleiro pálido e novo. Atopei a mesma porta aberta, explorei o xardín e ata mirei a través das fiestras da casa, pero non puiden ver nada porque as contras estaban pechadas e por dentro parecía estar deshabitada. Tan só no recuncho en que tivo lugar a pelexa descubrín pegadas do cabaleiro novo. No chan había algunhas manchas do seu sangue, e oculteinas con barro para que non puidese velas ninguén.

No descanso, moi grande, que había entre a estancia da señorita Havisham e a outra en que estaba a enorme mesa vin unha cadeira de xardín, provista de rodas, e que outra persoa podía empuxar polo respaldo. Fora colocada alí a partir da miña última visita, e aquel mesmo día un dos meus deberes foi o de pasear á señorita Havisham naquela cadeira de rodas, en canto se cansase de andar, apoiada no seu bastón e no meu ombreiro, pola súa propia estancia e pola inmediata en que estaba a mesa. Faciamos unha e outra vez este percorrido, que ás veces chegaba a durar ata tres horas sen parar. Insensiblemente menciono xa eses paseos como moi numerosos, porque pronto se conveu que eu iría á casa da señorita Havisham todos os días alternados, ao mediodía, para dedicarme a tal mester, e agora podo calcular que así transcorreron de oito a dez meses.

Cando empezamos a afacernos máis un a outro, a señorita Havisham falaba máis comigo e formulábame preguntas acerca do que aprendera e o que me propoñía ser. Díxenlle que imaxinaba que me porían de aprendiz con Joe; ademais, insistín en que non sabía nada e que me gustaría sabelo todo, coa esperanza de que puidese ofrecerme a súa axuda para alcanzar tan desexado fin. Pero non fixo nada diso, senón que, pola contra, pareceu que prefería que fose un ignorante. Nin sequera me deu algún diñeiro nin nada máis que a miña comida diaria, e tampouco se estipulou que eu debese ser pagado polos meus servizos.

Estella andaba dun lado para outro e sempre me abría a porta e me acompañaba para saír, pero nunca máis me dixo que a bicase. Algunhas veces tolerábame moi friamente; outras mostrábase condescendente ou familiar, e algunhas dicíame coa maior enerxía que me odiaba. A señorita Havisham preguntábame en voz moi baixa ou cando estabamos sós:

–Non che parece que cada día é máis bonita, Pip?

E cando lle contestaba que si, porque, en realidade, así era, parecía gozar coa miña resposta.

Tamén cando xogabamos aos naipes, a señorita Havisham observábanos, contemplando entusiasmada os actos de Estella, calquera que fosen. E ás veces, cando o seu humor era tan variado e contraditorio que eu non sabía que facer nin que dicir, a señorita Havisham abrazábaa co maior agarimo, murmurando algo ao seu oído que se parecía a: «Esnaquiza os seus corazóns, orgullo e esperanza miña! Esnaquiza os seus corazóns e non teñas compaixón!»

Joe adoitaba cantar unha canción na fragua, cuxo retrouso era «Old Clem». Non era, desde logo, un modo cerimonioso de prestar homenaxe a un santo patrón; pero imaxino que Old Clem sostiña esta especie de relacións cos ferreiros. Era unha canción que daba o compás para golpear o ferro e unha escusa lírica para a introdución do respectado nome de Old Clem. Así, para indicar o tempo aos ferreiros que rodeaban a engra cantaba:

Old Clem!

Dálle, dálle, dálle forte.

Old Clem!

Que o martelo resoe.

Old Clem!

Dálle ao fol, dálle ao fol.

Old Clem!

Como un león ruxa o lume.

Old Clem!

Un día, poucos despois da aparición da cadeira con rodas, a señorita Havisham díxome de súpeto, movendo impaciente os dedos:

–Vamos, canta!

Eu sorprendinme ao observar que entoaba esta canción mentres empuxaba a cadeira con rodas pola estancia. E ocorreu que foi tan do seu gusto que empezou a cantala á súa vez e en voz tan baixa coma se a entoase en soños. A partir daquel momento foi xa costume noso cantala mentres iamos dun lado para outro, e moitas veces Estella uníase a nós, mais as nosas voces eran tan quedas, aínda que cantabamos os tres a un tempo, que na vella casa faciamos moito menos ruído que o producido por un pequeno sopro de aire.

Que había de ser de min con semellante ambiente? Como podía o meu carácter deixar de experimentar a súa influencia? É de estrañar que as miñas ideas estivesen cegadas, como o estaban os meus ollos cando saía á luz natural desde a néboa amarelenta que reinaba naquelas estancias?

Talvez daría conta a Joe do cabaleiro novo e pálido se non me vise obrigado previamente a contar as mentiras que xa coñece o lector. Nas circunstancias en que me achaba, díxenme que Joe non podería considerar ao mozo pálido como pasaxeiro apropiado para metelo no coche tapizado de veludo negro; daquela, non dixen nada del. Ademais era cada día maior a repugnancia que me inspiraba a posibilidade de que se falase da señorita Havisham e de Estella, sensación que xa tiven o primeiro día. Non tiña confianza completa en ninguén máis que en Biddy, e por iso a ela llo referín todo. Por que me pareceu natural obrar así e por que Biddy sentía o maior interese en canto lle refería con cousas que non comprendín entón, aínda que me parece comprendelas agora. Mentres tanto, na cociña da miña casa celebrábanse consellos que agravaban dun modo insoportable a exaltada situación do meu ánimo. O estúpido de Pumblechook adoitaba ir polas noites co único obxecto de discutir coa miña irmá acerca das miñas esperanzas, e, realmente, creo, e na hora presente con menos contrición da que debería sentir, que se as miñas mans puidesen quitar un parafuso da roda da súa carruaxe, faríano sen ningunha dúbida. Aquel home miserable era tan estúpido que non podía discutir as miñas esperanzas sen terme diante del, coma se fose para operar no meu corpo, e adoitaba sacarme do tallo en que estaba sentado, agarrándome case sempre polo pescozo e poñéndome diante do lume, coma se tivese que ser asado. Entón empezaba dicindo:

–Xa temos aquí o rapaz. Aquí está este raparigo que criaches «á man». Levanta a cabeza, rapaz, e procura sentir sempre a maior gratitude polos que tal fixeron contigo. Agora falemos deste rapaz.

Dito isto, repenábame o cabelo a contrafío, cousa que, segundo xa dixen, sempre considerei que ninguén tiña dereito de facer, e situábame ante el agarrándolle a manga. Aquel era un espectáculo tan imbécil que soamente podía igualar a súa propia imbecilidade.

Entón, el e a miña irmá empezaban a dicir unha sarta de parvadas con respecto á señorita Havisham e acerca do que ela faría por min. Ao oílos sentía gana de botarme a chorar e de guindarme contra Pumblechook e aporrealo con toda a miña alma. En tales diálogos, a miña irmá falábame coma se moralmente me arrincase un dente a cada referencia que facía de min; mentres Pumblechook, que se constituíu a si mesmo no meu protector, permanecía sentado e observándome con certo desdén, cal arquitecto da miña fortuna que se vise comprometido a realizar un traballo nada remunerador.

Joe non tomaba ningunha parte en tales discusións, aínda que moitas veces lle falaban mentres ocorrían aquelas escenas, soamente porque a señora Joe se daba de conta de que non lle gustaba que me afastasen da fragua. Eu entón xa tiña idade máis que suficiente para entrar de aprendiz con Joe; e cando este sentou cabo do lume, co ferro de atizar as brasas sobre os xeonllos, ou ben se ocupaba en limpar a reixa de cinza, a miña irmá interpretaba tan inocente pasatempo como unha contradición ás súas ideas, e entón lanzábase sobre el, quitáballe o ferro das mans e dáballe un par de sacudidas. Pero había outro final irritante en todos aqueles debates. De súpeto e sen que nada o xustificase, a miña irmá interrompía cun bocexo e, botándome a vista encima coma se fose por casualidade, dirixíase a min furiosa exclamando:

–Anda, xa estamos cansados de verte. Vaite deitar axiña. Xa molestaches dabondo por esta noite.

Coma se eu lles pedise por favor que se dedicasen a facerme a vida imposible.

Así pasamos bastante tempo, e parecía que continuariamos do mesmo xeito por espazo dalgúns anos, cando, un día, a señorita Havisham interrompeu o noso paseo mentres se apoiaba no meu ombreiro.

Entón díxome con acento de desgusto:

–Estás crecendo moito, Pip.

Eu crin mellor sinalar, mirándoa pensativo, que tal cousa podía deberse a circunstancias que escapaban do meu control.

Ela non dixo nada máis, pero logo detívose e miroume unha e outra vez; e despois parecía estar moi desgustada. Na miña visita seguinte, en canto terminamos o noso exercicio habitual e eu a deixei xunto á mesa do toucador, preguntoume, movendo ao mesmo tempo os dedos impacientes:

–Dime como se chama ese ferreiro con quen vives.

–Joe Gargery, señora.

–Quero dicir o ferreiro a cuxas ordes debes entrar como aprendiz.

–Si, señorita Havisham.

–Mellor será que empezos a traballar con el inmediatamente. Cres que ese Gargery terá inconveniente en vir contigo, traendo os teus documentos?

Eu repliquei que non tiña a menor dúbida de que o consideraría un honor.

–Entón, faino vir.

–Algún día en concreto, señorita Havisham?

–Cal a bocaa! Non quero saber nada de datas. Que veña axiña contigo.

En canto cheguei aquela noite á miña casa e dei conta desta mensaxe para Joe, a miña irmá alporizouse nun grao alarmante, pois xamais viramos cousa igual. Preguntounos a Joe e a min se pensabamos que ela era algún felpudo para os nosos pés e como nos atreviamos a tratala daquel modo, así como tamén de quen nos figurabamos que podía ser digna compañeira. Tras derramar un torrente de preguntas semellantes, tiroulle unha palmatoria á cabeza a Joe, botouse a chorar ruidosamente, sacou o recolledor do po (o cal sempre era un indicio temible), puxo o seu madil de faena e empezou a limpar a casa con extraordinaria rabia. E, non satisfeita con limitarse a sacudir o po, sacou un caldeiro de auga e un estropallo e botounos da casa, de modo que ambos tivemos que quedar no patio tremendo de frío. Deron as dez da noite antes de que nos atrevésemos a entrar sen facer ruído, e entón ela preguntoulle a Joe por que non casara cunha escrava negra. O pobre Joe non lle contestou, senón que se limitou a acariñar as patillas e a mirarme tristemente, coma se crese que faría moito mellor seguindo a indicación da súa esposa.