6 de jan. de 2012

Capítulo 1

Sendo o meu apelido Pirrip e o meu nome de pía Philip, a miña lingua infantil, ao querer pronunciar ambos os nomes, non foi quen de dicir nada máis longo nin máis explícito que Pip. Daquela, chameime Pip a min mesmo, e por Pip fun coñecido en diante.
Digo que Pirrip era o apelido da miña familia fundándome na autoridade da lápida do meu pai e da da miña irmá, a señora de Joe Gargery, que casou cun ferreiro. Como eu non coñecín ao meu pai nin á miña nai, nin xamais vin un retrato de ningún dos dous, porque aqueles tempos eran moi anteriores aos da invención da fotografía, as miñas primeiras suposicións acerca de como serían os meus pais derivábanse, dun modo moi pouco razoable, do aspecto da súa lápida. A forma das letras esculpidas na do meu pai facíame imaxinar que foi un home cadrado, macizo, moreno e co cabelo negro e rizado. Dos caracteres e do aspecto da inscrición «E Georgiana, esposa do anterior» saquei a infantil conclusión de que a miña nai era pencosa e enfermiza. A cinco pedriñas de forma romboidal, cada unha delas dun pé e medio de longo, dispostas en simétrica fila á beira da tumba dos meus pais e consagradas á memoria de cinco irmanciños meus que abandonaron cedo de máis o desexo de vivir nesta loita universal, a estas pedras débolles unha crenza, que conservei relixiosamente, segundo a cal todos naceron coas mans nos petos dos seus pantalóns e non as sacaron mentres existiron.
Viviamos nunha rexión pantanosa, situada na parte baixa do río e comprendida nas revoltas deste, a vinte millas do mar. A miña impresión primeira e máis vívida da identidade das cousas coido que a obtiven a unha hora avanzada dunha memorable tarde. Naquela ocasión dei por seguro que aquel lugar deserto e cheo de estrugas era o cemiterio; que Philip Pirrip, desta parroquia, e tamén Georgiana, esposa do anterior, estaban mortos e enterrados; que Alexander, Bartholomew, Abraham, Tobias e Roger, cativos dos antes citados, estaban tamén mortos e enterrados; que a escura e plana extensión de terreo que había alén do cemiterio, na que abundaban as represas, as canles e as comportas e na cal se dispersaba o gando para pacer, eran as brañas; que a liña de cor plúmbea que había moito mais alá era o río; que o distante e salvaxe cubil do que saía soprando o vento era o mar, e que o pequeno feixe de nervios que se asustaba de todo e que empezaba a chorar era Pip.
–Silencio! –berrou unha voz terrible, no momento en que un home saía de entre as tumbas polo lado do pórtico da igrexa–. Para quieto, demo, ou córtoche o gañote!
Era un home espantoso, vestido dun basto pano gris, que arrastraba un ferro nunha perna. Un home que non tiña chapeu, que calzaba uns zapatos rotos e que ao redor da cabeza levaba un farrapo vello. Un home empapado e cuberto de lama, que coxeaba por mor das pedras, que tiña os pés feridos polos cantos agudos dos seixos; que recibira numerosas picadas das estrugas e moitas rabuñaduras das silveiras; que tremía, que miraba irritado, que rosmaba, e a quen lle batían os dentes na boca cando me colleu polo queixo.
–Oh, non me corte o gañote, señor! –pregueille, atemorizado–. Por Deus, non faga tal, señor!
–Como te chamas? –exclamou o home–. Axiña!
–Pip, señor.
–Repíteo –dixo o home, mirándome–. Dimo outra vez.
–Pip, Pip, señor.
–Agora indícame onde vives. Sinálao desde aquí.
Eu indiquei a dirección en que se achaba a nosa aldea, na chaira contigua á beira do río, entre amieiros e árbores esmoucadas, a cousa dunha milla ou algo máis desde a igrexa.
Aquel home, despois de mirarme por un momento, colleume e, póndome boca abaixo, baleiroume os petos. Non había neles máis nada ca un anaco de pan. Cando a igrexa volveu ter a súa forma –porque foi aquilo tan repentino e forte, o de pórme cabeza abaixo, que me pareceu ver o campanario aos meus pés–, cando a igrexa volveu ter a súa forma, repito, vinme sentado sobre unha alta lápida, tremendo completamente, namentres el engulía o anaco de pan coma un lobo esfameado.
–Condenado! –exclamou aquel home lambendo os beizos–. Vaia fazulas gordas que tes!
Coido que, en efecto, as tiña repoludas, aínda que naquela época a miña estatura era menor da que correspondía aos meus anos e non se me podía cualificar de neno robusto.
–Mal raio me parta, se non sería capaz de comelas! –dixo o home, movendo a cabeza cun aceno ameazador–. Ata me sinto tentado de facelo.
Eu, moi serio, expreseille a miña esperanza de que non o fixese e agarreime con máis forza á lápida na que me deixara, en parte, para sosterme e tamén para conter o desexo de chorar.
–Oe –dixo o home–, onde está a túa nai?
–Aquí, señor –contestei.
El sobresaltouse, correu dous pasos e finalmente detívose para mirar ás súas costas.
–Aquí, señor –expliquei timidamente–. «E Georgiana.» Esta é a miña nai.
–Ah! –dixo, volvendo ao meu lado–. E o teu pai está coa túa nai?
–Si, señor –contestei–. El tamén: «desta parroquia».
–Xa –murmurou, reflexivo–. Agora dime con quen vives, no caso de que che deixe vivir, cousa que aínda non sei se farei.
–Coa miña irmá, señor… Coa señora Gargery, a esposa de Joe Gargery, o ferreiro.
–O ferreiro, eh? –dixo mirando para a perna.
Despois de contemplala un intre e de mirarme varias veces, achegouse á lápida na que eu estaba sentado, colleume con ambos os brazos e botoume cara atrás tanto como puido, sen soltarme, de maneira que os seus ollos fitaban coa maior tenacidade e enerxía os meus, que á súa vez o contemplaban con moito susto.
–Agora escóitame –dixo–. Está en xogo que che permita seguir vivindo. Sabes o que é unha lima?
–Si, señor.
–E sabes o que son víveres?
–Si, señor.
Tras cada pregunta empurrábame un pouco máis cara atrás, a fin de darme a entender o meu estado de indefensión e o perigo que corría.
–Vasme traer unha lima –dixo empurrándome cara atrás– e víveres. –E volveu empurrarme–. Vasme traer as dúas cousas –engadiu, repetindo a operación– ou arríncoche o corazón e mais o fígado.
E para terminar deume unha nova sacudida.
Eu estaba mortalmente asustado, e tan aparvado que me agarrei a el con ambas as mans e lle dixen:
–Se me fixese o favor de me deixar poñer en pé, señor, talvez non me marearía e podería prestarlle máis atención.
Fíxome dar unha tremenda viravolta, de maneira que a igrexa outra vez pareceu saltar por riba do catavento. Logo colleume polos brazos, deixoume no alto da pedra e continuou nestes terribles termos:
–Mañá pola mañá, cedo, traerasme a lima e os víveres. Entregarasmo todo xunto aquela vella batería que se ve alá. Faralo e non te atreverás a dicir unha palabra nin a facer o menor sinal que dea a entender que viches unha persoa coma min ou parecida a min; se o fas así, permitireiche seguir vivindo. Se non fas o que che mando ou se falas con alguén do que ocorreu aquí, por pouco que sexa, arríncoche o corazón e mais o fígado, ásoos e cómoos. Advírtoche que non estou só, como talvez te figures. Hai un mozo oculto comigo; comparado con el eu son un anxo. Este mozo está a ouvir agora o que che digo, e ten un modo secreto e peculiar de apoderarse dos cativos e de arrincarlles o corazón e o fígado. É inútil que un rapaz trate de esconderse ou de fuxir del. Por moito que peche a porta e se meta na cama ou tape a cabeza, crendo que está seguro e a salvo, este mozo introdúcese na casa en silencio, achégase a el e esnaquízao nun abrir e cerrar de ollos. Nestes momentos, e con grandes dificultades, estou conténdoo para que non te manque. Cústame ferro e fariña evitar que te abra en canal. Que dis a todo isto?
Contestei que lle proporcionaría a lima e os víveres que dese xuntado, e que o levaría todo á mañá seguinte, moi cedo, para entregarllo na batería.
–Di: «Que Deus acabe comigo se non o fago!» –exclamou o home.
Díxeno e el pousoume no chan.
–Agora –proseguiu– lembra o que prometiches; lembra tamén o mozo do que che falei, e vaite para a casa.
–Bo… boas noites, señor –tatexei.
–Oxalá as teña boas! –dixo, mirando ao seu redor e cara á braña–. Quen me dera ser unha ra ou unha anguía!
Ao mesmo tempo abrazou o corpo trémulo con ambos os brazos, coma se quixese impedir que se dispersase, e dirixiuse coxeando cara ao valo baixo da igrexa. Cando marchaba, pasando por entre as estrugas e as silvas que rodeaban os verdes montículos, ía mirando, segundo lles pareceu aos meus ollos infantís, coma se quixese eludir as mans dos mortos que asomasen cautelosamente das tumbas para agarralo polo nocello e metelo nas sepulturas.
Cando chegou ao valo da igrexa, saltouno como o faría alguén coas pernas envaradas e adormentadas, e logo volveuse para me observar. Ao ver que me fitaba, volvín o rostro cara á miña casa a fixen o mellor uso posible das miñas pernas. Pero logo mirei por riba do ombreiro e vin que se dirixía novamente cara ao río, abrazándose aínda cos dous brazos e tenteando o camiño cos pés doloridos entre os penedos que colocaran na braña para poder pasar na época das choivas ou na preamar.
As brañas formaban unha longa e negra liña horizontal, e o río formaba outra liña horizontal, non tan ancha pero igualmente escura. No ceo víanse unhas faixas avermelladas, separadas por outras moi negras. Á beira do río puiden distinguir debilmente as dúas únicas cousas que parecían estar ergueitas; unha delas era a baliza grazas á cal se orientaban os mariños, parecida a un barril sen aros sobre unha pértega, cousa moi fea e desagradable cando se vía de preto; a outra era unha forca, da que colgaban unhas cadeas que un día tiveron pendurado o corpo dun pirata. Aquel home achegábase coxeando á forca, coma se fose o pirata resucitado e quixese aforcarse outra vez. Cando pensei isto, asusteime terriblemente e, ao ver que o gando levantaba as cabezas para mirar aquel home, pregunteime se pensarían o mesmo ca min. Mirei ao meu redor na procura daquel espantoso mozo, mais non vin rastro del. Pero entón asusteime outra vez e botei a correr cara á casa sen determe.

Nenhum comentário:

Postar um comentário