Capítulo 40

Afortunadamente, tiven que tomar precaucións para lograr na medida do posible a seguridade do meu temible hóspede; porque como esta idea me impulsaba a obrar en canto espertei, deixou os demais pensamentos a certa distancia e rodeados dalgunha confusión.

Era evidente a imposibilidade de mantelo oculto nos meus cuartos. Non se podía facer, e tan só a tentativa levantaría as sospeitas dun modo inevitable. É verdade que xa non tiña ao meu servizo o Vingador, pero coidábame unha vella moi vehemente, axudada por un saco de farrapos ao que chamaba «a súa sobriña», e manter un cuarto secreto para elas sería o mellor modo de excitar a súa curiosidade e as súas rexoubas. Ambas tiñan os ollos moi débiles, cousa que eu atribuía ao seu costume crónica de mirar polos buracos das cerraduras, e sempre estaban á beira dun cando non as necesitaba para nada; en realidade, esta era a única calidade digna de confianza que tiñan, sen contar, naturalmente, que eran incapaces de cometer o máis pequeno furto. E para que aquelas dúas persoas non sospeitasen ningún misterio, resolvín anunciar pola mañá que o meu tío chegara inesperadamente do campo.

Decidín esta liña de conduta mentres, na escuridade, me esforzaba en acender unha luz. E como non atopei os medios de conseguir o meu propósito, non tiven máis remedio que saír en busca do sereno para que me axudase coa súa lanterna. Cando me dispoñía a baixar pola escura escaleira, tropecei con algo que resultou ser un home aniñado nun recuncho.

Como non contestou cando lle preguntei que facía alí, senón que, silenciosamente, evitou o meu contacto, botei a correr cara á cuarto do porteiro para rogarlle ao sereno que acudise deseguido, e cando subiamos a escaleira deille conta do incidente. O vento era tan feroz como sempre, e non nos atrevemos a poñer en perigo a luz de farol tratando de acender outra vez as luces da escaleira, senón que fixemos unha exploración por esta de arriba abaixo, aínda que non puidemos atopar a ninguén. Entón ocorréuseme a posibilidade de que aquel home se metese nos meus cuartos. Así, acendendo unha candea no farol do sereno e deixando a este ante a porta, examinei co maior coidado os cuartos, incluso aquel en que durmía o meu temido hóspede, pero todo estaba tranquilo e non había ninguén máis naquelas estancias.

Causoume viva ansiedade a idea de que precisamente naquela noite houbese un espía na escaleira, e, con obxecto de ver se podía atopar unha explicación plausible, interroguei ao sereno mentres lle daba un vaso de augardente, a fin de pescudar se lle abrira a porta a calquera cabaleiro que cease fóra. Contestoume que si e que durante a cea abriu a porta a tres. Un deles vivía en Fountain Court, e os outros dous, na Calella. Engadiu que os viu entrar a todos nas súas respectivas vivendas. Ademais, o outro hóspede que quedaba, e que vivía na casa da que os meus cuartos formaban parte, pasara algunhas semanas no campo e con toda seguridade non regresou aquela noite, porque ao subir a escaleira puidemos ver a súa porta pechada con candado.

–Foi a noite tan mala, cabaleiro –dixo o sereno ao devolverme o vaso baleiro– que moi poucos se presentaron para que lles abrise a porta. Fóra dos tres cabaleiros que citei, non vin a ninguén máis desde as once da noite. Entón, un descoñecido preguntou por vostede.

–Xa sei –contestei–. Era o meu tío.

–Viuno vostede, cabaleiro?

–Si.

–E tamén á persoa que o acompañaba?

–A persoa que o acompañaba? –repetín.

–Pareceume que ía con el –replicou o sereno–. Esa persoa detívose cando o primeiro o fixo para preguntarme, e logo seguiu o seu mesmo camiño.

–E como era esa persoa?

O sereno non se fixara moito. Pareceulle que era un obreiro e, segundo cría recordar, vestía un traxe de cor parda e unha capa escura. O sereno descubriu algo máis que eu acerca do particular, o cal era moi natural, pero, por outra banda, eu tiña as miñas razóns para concederlle importancia ao asunto. En canto me librei del, cousa que crin conveniente facer sen prolongar as miñas explicacións, sentinme turbado por aquelas dúas circunstancias que se presentaban unidas á miña consideración. Así como separadas ofrecían unha solución inocente, pois podíase crer, por exemplo, que se trataba de alguén que volvese para cear e que se extraviara logo na escaleira, quedando durmido, ou que o meu visitante trouxese a alguén consigo para ensinarlle o camiño, as dúas circunstancias xuntas tiñan un aspecto moi feo e capaz de asustar a quen, coma min, as últimas horas o inclinaban a sentir desconfianza e medo.

Volvín acender o lume, que ardeu con pálida chama naquela hora da mañá, e quedei adormentado ante el. Parecíame que pasara así a noite enteira cando as campás deron as seis. Como aínda quedaba unha hora e media ata que aparecese a luz do día, volvín durmirme. Ás veces espertaba inquedo, sentindo nos meus oídos prolixas conversas acerca de nada; outras, sobresaltábanme os ruxidos do vento na cheminea, ata que por fin caín nun profundo soño, do que me espertou, sobresaltado, o amencer.

Ata entón nunca puidera facerme cargo da miña propia situación, mais, malia o ocorrido, tampouco me era posible facelo agora. Non tiña forzas para reflexionar. Sentíame anonadado e desgraciado, pero dun modo incoherente. En canto a formar algún plan para o futuro, non me foi máis fácil que formar un elefante. Cando abrín as contras e mirei cara ao exterior, á mañá tempestuosa e húmida, todo de cor plúmbea, e cando percorrín todos os cuartos e sentei trémulo ante o lume, esperei a aparición da miña lavandeira. Pensei no desgraciado que era, mais apenas sabía por que ou por canto tempo, e ignoraba tamén o día da semana en que me achaba e ata quen era o autor da miña desgraza.

Por fin entraron a vella e a súa sobriña, a última cunha cabeza que apenas se podía distinguir da súa empoada vasoira, e mostraron certa sorpresa ao verme ante o lume. Díxenlles que o meu tío chegara pola noite e que naquel momento estaba durmido; ademais, deilles as instrucións necesarias para que, de acordo con iso, preparasen o almorzo. Logo laveime e vestinme mentres elas quitaban o po ao redor de min, e así, nunha especie de soño ou coma se andase durmido, volvín verme sentado ante o lume e esperando que el viñese tomar o almorzo. Lentamente abriuse a súa porta e saíu. Non podía resolverme a miralo, pero fíxeno, e entón pareceume que tiña moito peor aspecto á luz do día.

–Aínda non sei –díxenlle mentres el sentaba á mesa– que nome debo darlle. Dixen que era vostede o meu tío.

–Perfectamente, querido Pip; chámame tío.

–Sen dúbida, a bordo, debeu de facerse chamar vostede por algún nome suposto.

–Si, querido Pip. Tomei o nome de Provis.

–Quere vostede conservar ese nome?

–Si, querido Pip. É tan bo como calquera, a non ser que ti prefiras outro máis do teu gusto.

–Cal é o seu apelido verdadeiro? –pregunteille en voz moi baixa.

–Magwitch –contestou no mesmo ton–. E o meu nome de pía é Abel.

–E que oficio lle ensinaron?

–O de golfo, querido Pip.

Falaba en serio e usou a palabra coma se, verdadeiramente, indicase algunha profesión.

–Cando chegou vostede ao Temple, onte á noite... –dixen eu, preguntándome se en realidade iso ocorrera a noite anterior, pois parecíame que pasara moito tempo.

–Si, querido Pip.

–... cando chegou vostede á porta e preguntou ao sereno o camiño da miña casa, viu se o acompañaba alguén?

–Non, querido Pip. Estaba só.

–Pois parece que había alguén máis.

–En tal caso, non me fixei –dixo, dubidando–. Ten en conta que non coñecía o lugar. Pero, agora que recordo, paréceme que comigo entrou outra persoa.

–É vostede coñecido en Londres?

–Espero que non –contestou movendo o pescozo dun modo que me desagradou.

–E era vostede coñecido en Londres noutros tempos?

–Non, querido Pip. Case sempre vivín en provincias.

–Foi vostede... xulgado... en Londres?

–En que ocasión? –preguntou, dirixíndome unha rápida mirada.

–A última vez. –Moveu afirmativamente a cabeza e engadiu–: Entón foi cando coñecín a Jaggers. El defendíame.

Estiven a piques de preguntarlle por que causa o xulgaran, pero el sacou un coitelo, fixo con el unha especie de rúbrica no aire e díxome:

–Todo o que fixen foi xa pago.

E, ditas estas palabras, empezou a comer. Facíao cun fame extraordinaria que me resultaba moi fastiosa. E todos os seus actos eran groseiros, ruidosos e voraces. Desde que o vira comer nas brañas, perdera algúns dentes e moas e, ao levar o alimento á boca, ladeaba a cabeza, para poñelo entre as moas máis fortes, o cal lle daba aspecto de can vello e famento. Si eu tivese algún apetito ao empezar, desapareceríame no acto, pois sentía por aquel home extraordinaria repulsión, aversión invencible, e, así, quedei mirando tristemente o mantel.

–Son gran comedor, querido Pip –dixo como desculpa cortés ao terminar o almorzo–. Pero sempre fun así. Se a miña constitución non me fixese tan voraz, talvez as miñas penalidades fosen menores. Ademais, necesito fumar. Cando traballei por primeira vez como pastor, no outro lado do mundo, estou seguro de que me volvería tolo de tristeza se non puidese fumar.

Falando así levantouse e, levando a man ao peito, sacou unha pipa negra e curta e un puñado de tabaco negro de inferior calidade. Tras encher a pipa volveu gardar o tabaco sobrante, coma se o seu peto fose un caixón. Tomou coas tenaces unha brasa do lume e con ela acendeu a pipa. Feito isto, volveuse de costas ao lume e repetiu o seu ademán favorito de tenderme as dúas mans para estreitar as miñas.

–Este –dixo levantando e baixando as miñas mans mentres chupaba a pipa–, este é o cabaleiro que eu fixen. Un verdadeiro cabaleiro. Non sabes o feliz que son ao mirarte, Pip. Todo o que desexo é permanecer ao teu lado e mirarte de cando en vez, querido Pip.

Librei as miñas mans o antes que puiden, e comprendín que xa empezaba a darme conta da miña verdadeira situación. Mentres oía a súa rouca voz e miraba a súa calva cabeza, en cuxos lados crecía o cabelo de cor gris, díxenme que estaba encadeado e con pesadas cadeas.

–Non podería ver o meu cabaleiro andar pola rúa entre o lodo. Nas súas botas non debe haber a menor mancha de barro. O meu cabaleiro debe ter cabalos, Pip. Cabalos de tiro e de sela, non só para ti, senón tamén para o teu criado. Seica os colonos terán os seus cabalos (e ata de boa raza) e non os terá o meu cabaleiro de Londres? Non, non. Demostrarémoslles que podemos facer o mesmo que eles, non é verdade, Pip?

Sacou entón do peto unha avultada carteira, da que sobordaban os papeis, e tirouna sobre a mesa.

–Aquí hai algo que gastar, querido Pip. Todo iso é teu. Todo o que eu gañei non me pertence, senón que é teu. Non teñas o menor reparo en gastalo. Hai moito máis no lugar de onde saíu iso. Eu vin ao meu país para ver o meu cabaleiro gastar o diñeiro como tal. Isto é o que me dará o maior pracer da miña vida. O que máis me gustará será ver como o gastas. E machuca a todo o mundo –dixo levantándose, mirando ao redor da estancia e facendo chasquear os dedos–. Machúcaos a todos, desde o xuíz que se adorna coa súa perruca ata o colono que cos seus cabalos levanta o po das estradas. Quero demostrarlles que o meu cabaleiro vale máis que todos eles.

–Espere –dixen, asustado e repugnado–, desexo falar con vostede. Quero convir con vostede o que debe facerse. Ante todo, desexo saber como podemos afastar de vostede todo perigo, canto tempo vai estar comigo e que proxectos ten.

–Mira, Pip –dixo pousando a súa man no meu brazo, con ton alterado e en voz baixa–, ante todo, escóitame. Hai un momento esquecinme de min mesmo. Todo o que che dixen era algo ridículo, iso é, ridículo. Agora, Pip, non te acordes do que che dixen. Non volverei falarche dese xeito.

–Ante todo –continuei, moi alarmado–, que precaucións poden tomarse para evitar que o recoñezan e o prendan?

–Non, querido Pip –dixo no mesmo ton–, o primeiro non é iso. O primeiro é o primeiro. Non pasei tantos anos facendo de ti un cabaleiro para que non saiba agora o que se lle debe. Mira, Pip, entenrecinme, iso é. Esquéceo, raparigo.

Unha sensación de triste comicidade fíxome prorromper nunha forzada gargallada ao contestar:

–Xa o esquecín. Por Deus, fágame o favor de non insistir acerca diso.

–Si, pero mira –repetiu–. Non vin para entenrecerte. Agora, continúa, querido raparigo. Dicías...

–Como o protexerei a vostede do perigo a que se expón?

–Mira, querido Pip, o perigo non é tan grande como imaxinas. Segundo me dixeron, non é tan grave como parece. Coñecen o meu segredo Jaggers, Wemmick e ti. Quen máis estará informado?

–Non hai posibilidade de que o recoñezan pola rúa? –preguntei.

–En realidade, poucas persoas me recoñecerían –replicou–. Ademais, como xa podes comprender, non teño a intención de anunciar nos xornais que A. M. volveu de Botany Bay. Pasaron moitos anos, e a quen lle pode interesar a miña captura? E fíxate, Pip. Aínda que o perigo fose cincuenta veces maior, eu faría esta viaxe para verte, do mesmo xeito que agora.

–E canto tempo pensa vostede estar aquí?

–Canto tempo? –preguntou quitando da boca a negra pipa e mirándome–. Non penso volver. Vin para quedar.

–Onde vai vivir? –preguntei–. Que faremos con vostede? Onde estará seguro?

–Querido Pip –replicou–, pódense comprar patillas postizas, podo empoar o cabelo e poñer anteollos, así como un traxe negro de calzón curto e cousas polo estilo. Outros atoparon a seguridade deste xeito, e o que fixeron os demais podo facelo eu. E en canto a onde irei vivir e como, rógoche que me deas a túa opinión.

–Vexo que agora o toma vostede con moita tranquilidade –díxenlle–, pero onte á noite parecía estar algo asustado ao dicirme que a súa aventura o poñía en perigo de morte.

–E sigo dicindo o mesmo, con toda seguridade –replicou poñendo de novo a pipa na boca–. Equivale á morte cunha corda ao pescozo, en plena rúa e non lonxe de aquí. Has de comprender moi ben iso, porque é unha cousa moi seria e convén que te deas de conta. Pero que remedio, se a cousa xa está feita? Aquí me tes. E intentar agora o regreso sería tan perigoso como quedar, e aínda talvez peor. Ademais, Pip, estou aquí porque tiña empeño en vivir ao teu lado, e desexeino anos e anos. E en canto á mi´ña ousadía, ten en conta que xa son galo vello e que na miña vida fixen moitas cousas atrevidas desde que me saíron as plumas; de maneira que non me dá ningún reparo pousarme sobre un espantallo. Se me agarda a morte, non hai xeito de evitalo. Que veña se quere e darémoslle a cara, pero non hai que pensar nela antes de que se presente. E agora déixame que contemple outra vez o meu cabaleiro.

Unha vez máis colleume ambas as mans e examinoume coa expresión do que contempla un obxecto que posúe, fumando, mentres tanto, coa maior compracencia. Pareceume o mellor buscarlle un aloxamento tranquilo e non moi apartado, do que puidese tomar posesión ao regreso de Herbert, a quen esperaba ao cabo de dous ou tres días. Inevitablemente, debía confiarse o segredo ao meu amigo, aínda que non fose máis que polo alivio que había de causarme o feito de compartilo con el. Pero iso non foi tan do gusto do señor Provis (resolvín chamarlle por este nome), que reservou a súa decisión de confiar a súa identidade a Herbert ata despois de velo e formarse favorable opinión del segundo a súa fisonomía.

–E aínda entón, querido Pip –dixo sacando un pequeno, graxento e negro Testamento do seu peto–, aínda entón, será preciso que me preste xuramento.

Asegurar que o meu terrible protector levase consigo aquel libriño negro polo mundo tan só con obxecto de facer xurar sobre el á xente nos casos de apuro, sería afirmar unha cousa que nunca cheguei a pescudar, aínda que si me consta que xamais vin que o usase doutro xeito. O libro parecía ser roubado a un tribunal de xustiza, e talvez o coñecemento que tiña dos seus antecedentes, combinado coas súas experiencias neste sentido, lle daban certa confianza nas súas calidades, coma se tivese unha especie de sortilexio legal. No modo como o sacou do peto a primeira vez, recordei como me fixo xurar fidelidade no cemiterio, moitos anos atrás, e que, segundo me manifestara a noite anterior, adoitaba xurar a soas as súas resolucións.

Como entón levaba un traxe propio para a navegación, aínda que moi mal feito e sucio, co cal parecía que se dedicase á venda de papagaios ou de tabaco antillano, empezamos por tratar do traxe que lle conviría levar. El tiña unha fe extraordinaria nas virtudes dos traxes de calzón curto como disfrace, e propoñíase vestirse dun modo que lle dese aspecto de deán ou de dentista. Con grandes dificultades puiden convencelo de que lle conviña levar un traxe propio dun granxeiro en boa posición; e conviñemos en que cortase o cabelo curto e o empoase lixeiramente. Por último, e tendo en conta que aínda non o viran a lavandeira nin a súa sobriña, debería permanecer invisible ata que se levase a cabo o seu cambio de traxe.

Parece que o tomar estas precaucións había de ser cousa sinxela; pero, no meu estado de ánimo e dado o apurado que eu estaba, empregamos ambos tanto tempo, que a discusión durou ata as dúas ou as tres da tarde. El debía permanecer encerrado no seu cuarto durante a miña ausencia, e por ningunha causa nin razón abriría a porta.

Sabía que na rúa de Essex había unha casa de hóspedes respectable, cuxa parte posterior daba ao Temple, e que se achaba ao alcance da voz desde as miñas propias fiestras. Por iso me dirixín deseguido a esta casa, e tiven a boa fortuna de poder coller o segundo piso para o meu tío, o señor Provis. Logo percorrín algunhas tendas, para facer as compras necesarias a fin de cambiar o seu aspecto. Unha vez feito todo iso, dirixinme pola miña conta a Little Britain. O señor Jaggers estaba sentado ante a súa mesa, pero, ao verme entrar, púxose en pé inmediatamente e situouse xunto ao lume.

–Agora, Pip –dixo–, sexa vostede prudente.

–Sereino, señor –contesteille. Porque mentres me dirixía ao seu despacho reflexionei moi ben acerca do que lle diría.

–Non se fíe vostede de si mesmo, e moito menos doutra persoa. Xa me entende vostede..., de ningunha outra persoa. Non me diga nada; non necesito saber nada; non son curioso.

Naturalmente, comprendín que estaba informado da chegada daquel home.

–Tan só desexo, señor Jaggers –dixen– asegurarme de que é verdade o que me dixeron. Non teño a esperanza de que sexa mentira, pero, polo menos, podo comprobalo.

O señor Jaggers fixo un movemento de afirmación coa cabeza.

–Dixéronlle ou informárono? –preguntoume coa cabeza ladeada e sen mirarme, pero fixando os ollos no chan coa maior atención.

–Se llo dixeron, iso significa unha comunicación verbal. E xa comprende que iso non é posible que ocorra cun home que está en Nova Gales do Sur.

–Direi que me informaron, señor Jaggers.

–Ben.

–Pois fun informado por unha persoa chamada Abel Magwitch de que el é o benefactor que durante tanto tempo foi descoñecido para min.

–Ese é o home de Nova Gales do Sur.

–El soamente? –preguntei.

–El soamente –contestou o señor Jaggers.

–Non son tan pouco razoable, cabaleiro –díxenlle–, para facelo a vostede responsable de todas as miñas equivocacións e conclusións erróneas; pero sempre imaxinei que sería a señorita Havisham.

–Como di vostede moi ben, Pip –replicou o señor Jaggers volvendo friamente a súa mirada cara a min e mordendo o dedo índice–, eu non son responsable diso.

–E, con todo, parecía tan verosímil, cabaleiro! –exclamei con desalento.

–Non había a máis pequena proba, Pip –contestou o señor Jaggers meneando a cabeza e recollendo os faldones da levita–. Afágase a non considerar nada polo seu aspecto, senón polas probas. Non hai regra mellor que esta.

–Nada máis teño que dicir –repliquei, dando un suspiro e tras quedar un momento silencioso–. Comprobei os informes recibidos, e xa non hai máis que engadir.

–Posto que Magwitch, de Nova Gales do Sur, se deu a coñecer –dixo o señor Jaggers–, xa comprenderá vostede, Pip, canta foi a exactitude con que nas miñas comunicacións con vostede me ativen aos feitos estritos. Nunca me separei o máis mínimo da estrita liña dos feitos. Decátase vostede?

–Por completo, cabaleiro.

–Xa lle comuniquei a Magwitch, en Nova Gales do Sur, a primeira vez que me escribiu desde Nova Gales do Sur, que non debía esperar que eu me desviase o máis mínimo da estrita liña dos feitos. Tamén lle advertín outra cousa. Na súa carta parecía aludir dun modo vago ao seu propósito aínda afastado de velo a vostede en Inglaterra. Aviseino de que non quería saber unha palabra máis acerca diso; que non había a menor probabilidade de obter un perdón; que fora desterrado polo termo da súa vida natural, e que ao presentarse neste país cometería un acto de audacia que o poñería en situación de ser castigado coa pena máis grave das leis. Deille a Magwitch este aviso –engadiu o señor Jaggers mirándome en fite–, escribinllo a Nova Gales do Sur. E non hai dúbida de que axustou a súa conduta de acordo coa miña advertencia.

–Sen dúbida –dixen.

–Fun informado por Wemmick –proseguiu o señor Jaggers, mirándome coa mesma fixeza– de que recibiu unha carta datada en Portsmouth, procedente dun colono chamado Purvis ou...

–Ou Provis –corrixín.

–Ou Provis... Grazas, Pip. Talvez é Provis. Quizais vostede sabe que é Provis.

–Si –contestei.

–Vostede sabe que é Provis. Unha carta datada en Portsmouth, procedente dun colono chamado Provis, pedindo detalles acerca do enderezo de vostede, con destino a Magwitch. Wemmick mandoulle os detalles necesarios, segundo teño entendido, sen perder tempo. Probablemente, por medio dese Provis recibiu vostede a explicación de Magwitch..., de Nova Gales do Sur.

–En efecto, sóubeno por medio dese Provis –contestei.

–Bos días, Pip –dixo entón o señor Jaggers ofrecéndome a man–. Alégrome moito de velo. Cando escriba vostede a Magwitch, a Nova Gales do Sur, ou cando comunique vostede por mediacion de Provis, teña a bondade de mencionar que os detalles e comprobantes da nosa longa conta seranlles mandados a vostede xuntamente co saldo; porque aínda queda un saldo ao seu favor. Bos días, Pip.

Estreitámonos a man, e el seguiu mirándome en fite mentres lle foi posible. Dirixinme á porta, e el continuou cos ollos dirixidos a min, en tanto que as dúas horribles máscaras parecían esforzarse en abrir as pálpebras e en proferir coas súas inchadas gargantas a frase: «Oh, que home!».

Wemmick non estaba, pero aínda que se achase no seu posto, nada podería facer por min. Apresureime a regresar ao Temple, onde atopei o terrible Provis bebendo auga con ron e fumando apaciblemente na súa pipa.

Ao día seguinte chegaron á casa as pezas e demais cousas que encargara, e el púxoo todo. Pero o que ía poñendo dáballe peor aspecto (ou, polo menos, iso me pareceu) que cando chegara. Ao meu xuízo, había algo nel completamente imposible de disfrazar. Canto máis e mellor se vestía, máis se parecía ao asustado fuxitivo das brañas. Iso, na miña receosa fantasía, debíase sen ningunha dúbida a que o seu rostro e os seus modos me eran cada vez máis familiares; pero pareceume tamén que arrastraba unha das súas pernas, coma se nela levase aínda o pesado grillón, de maneira que a min me parecía un presidiario de xeito total e en todos os seus detalles.

Ademais, notábase a influencia da súa solitaria vida na cabana cando fixera de pastor, e dáballe un aspecto salvaxe que ningún disfrace podía disimular; tamén a vida infame que levara entre os homes deixara o seu selo nel, e, como remate, advertíase o seu convencemento de que naquel momento vivía oculto e en perigo de ser perseguido. Tanto se estaba sentado como de pé, e tanto se bebía coma se comía ou permanecía pensativo, cos ombreiros encollidos, segundo era peculiar nel; ou cando sacaba o seu coitelo de puño de asta e o limpaba no pantalón antes de cortar as viandas; ou se levaba aos beizos os vasos de cristal fino coma se fosen bastos cazos; ou se mordía un canteiro de pan, ou o mollaba na salsa, dándolle varias voltas no prato, secando daquela os dedos nel antes de tragalo..., en todos eses detalles e noutros moitos que ocorrían a cada minuto do día, sempre seguía sendo o presidiario, o convicto, o condenado.

Mostrara o maior empeño en empoar o cabelo, cousa na cal consentín logo de facelo desistir do calzón curto. Pero o efecto que producían os pos nos seus cabelos non podo comparalo a máis nada que ao que causaría o colorete nun cadáver. Era tan desagradable nel aquel finximento, que se desistiu dos pos en canto fixo a proba, e limitámonos a que levase cortado ao cero o cabelo gris.

Non podo expresar con palabras as sensacións que eu experimentaba acerca do misterio en que para min estaba envolvido aquel home. Cando quedaba durmido pola tarde, coas mans nodosas agarradas aos brazos da butaca e coa calva e fendida cabeza caída sobre o peito, quedaba mirándoo, preguntándome que faría e acusándoo mentalmente de todos os crimes imaxinables, ata que me sentía inclinado a levantarme e fuxir del. E cada hora que pasaba aumentaba de tal xeito o meu aborrecemento cara a el que, segundo creo, acabaría por obedecer a este impulso nas primeiras agonías que pasei desta sorte, malia canto fixera por min e do perigo que corría, a non ser porque Herbert estaría moi pronto de regreso. Unha vez saltei da cama pola noite e ata empecei a vestirme apresuradamente coas miñas peores roupas, co propósito de abandonalo alí con todo o que eu posuía e alistarme para a India como soldado raso.

Dubido que unha pantasma fose máis terrible para min, naqueles solitarios cuartos, durante as longas veladas e non máis curtas noites, mentres ruxía o vento e a choiva caía sobre a casa. Unha pantasma non podería ser collido e aforcado pola miña causa, e a consideración de que el podía selo e o medo de que acabase así non contribuían, certamente, a diminuír os meus terrores. Cando non estaba durmido ou entretido nun complicado solitario cunha luída baralla que posuía –xogo que ata entón non vira xamais e cuxos éxitos rexistraba cravando o seu coitelo na mesa– rogábame que lle lese algunha cousa. “Algo en idioma estranxeiro, querido Pip”, dicía. E mentres eu obedecía, aínda que el non entendía unha soa palabra, quedaba sentado ante o lume, con expresión propia dun expositor, e eu víao a través dos dedos da man con que protexía o meu rostro da luz, coma se quixese chamar a atención dos mobles para que se fixasen na miña instrución. Aquel sabio da lenda que se viu perseguido pola fea figura que fixera impiamente non era máis desgraciado ca min, perseguido polo ser que me fixera, e a medida que aumentaba a miña repulsión, máis me admiraba el e máis me quería.

Escribín isto coma se tal situación durase un ano, pero non se prolongou máis de cinco días. Como esperaba a cada momento a chegada de Herbert, non me atrevía a saír, agás á noitiña, cando sacaba a Provis a que tomase un pouco o aire. Por fin, unha noite, logo de cear e cando me adormentara, derrengado, porque pasaba moi malas noites, axitado por toda sorte de pesadelos, espertei ao oír os agradables pasos do meu amigo na escaleira. Provis, que tamén adormecera, estremeceuse ao oír o ruído que fixen, e nun momento vin brillar na súa man a folla do coitelo.

–Non se alarme! É Herbert! –dixen. E, en efecto, poucos instantes despois penetrou Herbert na estancia, excitado e reanimado polas seiscentas millas que acababa de percorrer en Francia.

–Haendel, meu querido amigo, como estás? Parece coma se estivese un ano ausente. Talvez foi así, porque estás moi pálido e fraco. Haendel, meu... Pero..., perdón...

Ao ver a Provis interrompeuse nos seus saúdos e nos seus apertóns de man. Este mirábao coa maior atención e gardaba lentamente o coitelo, mentres metía a outra man no peto, sen dúbida en busca doutra cousa.

–Herbert, querido amigo –dixen eu pechando as dobres portas mentres o meu compañeiro miraba moi asombrado–. Este señor... veu a visitarme.

–Todo vai ben, querido Pip –exclamou Provis adiantándose e levando na man o seu libriño negro. Logo, dirixíndose a Herbert, díxolle:

–Tome vostede este libro coa man dereita. Así Deus o mate se lle di vostede nada a ninguén! Bique o libro!

–Fai o que che di, Herbert –dixen. O meu amigo, mirándome con amigable alarma e extraordinario asombro, fixo o que Provis lle pedía, e este estreitoulle a man inmediatamente, dicindo:

–Agora xa xurou vostede. E nunca crea nada do que eu lle diga se Pip non fai de vostede un verdadeiro cabaleiro.