4 de fev. de 2012

Capítulo 31

Á nosa chegada a Dinamarca atopamos o rei e a raíña daquel país sentados en senllas butacas e sobre unha mesa de cociña, celebrando unha reunión da corte. Toda a nobreza danesa estaba alí, ao servizo dos seus reis. Esa nobreza consistía nun rapaz aristócrata que levaba unhas botas de gamuza dalgún antepasado xigantesco; nun venerable par, de sucio rostro, que parecía que pertencera ao pobo durante a maior parte da súa vida, e na cabalería danesa, cun peite no cabelo e unhas calzas de seda branca e que en conxunto ofrecía aspecto feminino. O meu notable concidadán permanecía tristemente a un lado, cos brazos dobrados, e eu sentín o desexo de que os seus rizos e a súa fronte fosen máis naturais.
A medida que transcorría a representación presentáronse varios feitos curiosos de pequena importancia. O último rei daquel país non soamente parecía sufrir tose na época da súa morte, senón tamén que a levara á tumba, sen desprenderse dela cando volveu entre os mortais. O rexio aparecido levaba un fantástico manuscrito enrolado nun bastón e ao cal parecía referirse de cando en vez, e, ademais, demostraba certa ansiedade e tendencia a perder esta referencia, o cal daba a entender que gozaba aínda da condición mortal. Por iso talvez a sombra recibiu o consello do público de que «o dobrase mellor», recomendación que aceptou con moito anoxo. Tamén podía notarse naquel maxestoso espírito que, malia finxir que estivera ausente durante moito tempo e que percorrera unha inmensa distancia, procedía, con toda claridade, dunha parede que estaba moi preto. Por esta causa, os seus terrores foron acollidos en broma. Á raíña de Dinamarca, dama moi repoluda, aínda que sen ningunha dúbida historicamente recargada de bronce, o público xulgouna como moi adornada de metal; tiña o queixo unido ao seu diadema por unha ancha faixa de bronce, coma se tivese unha grandiosa dor de moas; tiña a cintura rodeada por outra, así como os brazos, de maneira que todos a sinalaban co nome de «timbal».
O nobre novo que levaba as botas ancestrais era inconsecuente ao representarse a si mesmo como hábil mariño, notable actor, experto cavador de tumbas, sacerdote e persoa da maior importancia nos asaltos de esgrima da corte, ante cuxa autoridade e práctica se xulgaban as mellores fazañas. Isto conduciuno gradualmente a que o público non lle tivese ningunha tolerancia e mesmo, ao ver que posuía as sagradas ordes e se negaba a levar a cabo o servizo fúnebre, a que a indignación contra el fose xeral e se exteriorizase por medio das noces que lle guindaban.
Finalmente, Ofelia foi presa de tal tolemia lenta e musical, que cando, no transcurso do tempo, quitou a gravata de muselina branca, a dobrou e a enterrou, un espectador túzaro que xa había un anaco que estaba arrefriando o impaciente nariz contra unha barra de ferro na primeira fila do público, rosmou:
–Agora que meteron o neno na cama, vamos cear.
O cal, polo menos, era unha incongruencia.
Todos estes incidentes acumuláronse dun modo bulicioso sobre o meu desgraciado concidadán. Cada vez que aquel irresoluto príncipe tiña que facer unha pregunta ou expresar unha dúbida, o público apresurábase a contestarlle. Por exemplo, cando se tratou de se era máis nobre sufrir, uns gritaron que si e outros que non; e algúns, sen decidirse entre ambas as opinións, aconselláronlle que o decidise botando unha moeda a cara ou cruz. Isto foi causa de que entre o público se iniciase unha enconada discusión. Cando preguntou por que as persoas como el tiñan que arrastrarse entre o ceo e a terra, foi alentado con fortes berros dos que lle dicían «Atención!» Ao aparecer cunha media desarranxada, desorde expresada, de acordo co uso, por medio dunha dobra moi ben feita na parte superior, e que, segundo a miña opinión, se lograba por medio dunha prancha, xurdiu unha discusión entre o público acerca da palidez da súa perna e tamén se dubidou de se se debería ao susto que lle deu a pantasma. Cando tomou a frauta, evidentemente a mesma que se empregou na orquestra e que lle entregaron na porta, o público, unanimemente, pediulle que tocase o Rule Britania. E mentres recomendaba ao músico non tocar daquel xeito, o mesmo home túzaro que antes o interrompera dixo: «Ti, en cambio, non tocas a frauta de ningún modo; daquela, es peor ca el.» E lamentou moito ter que engadir que as palabras do señor Wopsle eran continuamente acollidas con grandes gargalladas.
Pero esperábao o máis duro cando chegou a escena do cemiterio. Este tiña a aparencia dun bosque virxe; ao carón había unha especie de lavadeiro de aspecto eclesiástico e ao outro unha porta semellante a unha barreira de portádego. O señor Wopsle levaba unha capa negra, e como o divisaran no momento de entrar por aquela porta, algúns sapresuráronse a avisar amigablemente ao sepultureiro, dicíndolle: «Coidado. Aquí chega o empresario de pompas fúnebres para ver como vai o teu traballo.» Paréceme feito moi coñecido, en calquera país constitucional, que o señor Wopsle non podía deixar o cranio na tumba, tras moralizar sobre el, sen limpar os dedos nun pano branco que sacou do peito; pero nin sequera tan inocente e indispensable acto pasou sen que o público exclamase, a guisa de comentario: «Mozo!» A chegada do cadáver para o seu enterro, nunha caixa negra e baleira, cuxa tapa caeu, foi o sinal da alegría xeral, que aumentou aínda ao descubrir que entre os que levaban a caixa había un individuo a quen recoñeceu o público. A alegría xeral seguiu ao señor Wopsle en toda a súa loita con Laertes, no bordo do escenario e da tumba, e nin sequera desapareceu cando derribou ao rei desde o alto da mesa de cociña e logo morreu, polgada a polgada e desde os tornecelos cara arriba.
Ao empezar fixeramos algunhas débiles tentativas para aplaudir ao señor Wopsle, pero foi evidente que non serían eficaces e, polo tanto, desistimos. Así, pois, continuamos sentados, sufrindo moito por el, pero, con todo, rindo con toda a alma. Ao meu pesar, rin durante toda a representación, porque realmente todo aquilo resultaba moi gracioso; e, no entanto, sentín a impresión latente de que na alocución do señor Wopsle había algo realmente notable, non por mor de antigas asociacións, segundo temo, senón porque era moi lenta, moi triste, lúgubre, subía e baixaba e en nada se parecía ao modo con que un home, en calquera circunstancia natural de morte ou de vida, puidese expresarse acerca dalgún asunto. Cando terminou a traxedia e a el o fixeron saír para recibir os gritos do público, díxenlle a Herbert:
–Vámonos axiña, porque en caso contrario corremos o perigo de atopalo.
Baixamos tan rápido como puidemos, pero non fomos rápidos dabondo, porque xunto á porta había un xudeu, con cellas tan grandes que non podían ser naturais e que cando pasabamos polo seu lado se fixou en min e preguntou:
–O señor Pip e o seu amigo?
Non houbo máis remedio que confesar a identidade do señor Pip e do seu amigo.
–O señor Waldengarver –dixo o home– querería ter o honor…
–Waldengarver? –repetín.
Herbert murmuroume ao oído:
–Probablemente é Wopsle.
–Oh! –exclamei–. Si. Temos que seguilo a vostede?
–Uns pasos, fagan o favor.
En canto estivemos nunha ruela lateral, volveuse, preguntando:
–Que lles pareceu a vostedes o seu aspecto? Vestino eu.
Eu non sabía, en realidade, cal era o seu aspecto, fóra de que parecía fúnebre, co engadido dun enorme sol ou estrela danesa que lle colgaba do pescozo, por medio dunha cinta azul, cousa que lle daba o aspecto de estar asegurado nalgunha extraordinaria compañía de seguros. Pero dixen que me pareceu moi ben.
–Na escena do cemiterio –dixo o noso guía– tivo unha boa ocasión de lucir a capa. Pero, a xulgar polo que vin entre bastidores, pareceume que ao ver á pantasma no cuarto da raíña, podería deixar un pouco máis ao descuberto as medias.
Asentín modestamente, e os tres atravesamos unha portiña de servizo, moi sucia e que se abría en ambas as direccións, penetrando nunha especie de calorosa caixa de embalaxe que había inmediatamente detrás. Alí, o señor Wopsle estaba quitando o seu traxe danés, e había o espazo estrictamente suficiente para miralo por encima dos nosos respectivos ombreiros, aínda que coa condición de deixar aberta a porta ou a tapa da caixa.
–Cabaleiros –dixo o señor Wopsle–. Síntome orgulloso de velos a vostedes. Espero, señor Pip, que me perdoará que o fixese chamar. Tiven a dita de coñecelo a vostede noutros tempos, e o drama foi sempre, segundo se recoñeceu, un atractivo para as persoas opulentas e de nobres sentimentos.
Mentres tanto, o señor Waldengarver, suando espantosamente, trataba de quitar as súas martas principescas.
–Quite as medias, señor Waldengarver –dixo o dono destas–, ou rebentaraas e con elas rebentará trinta e cinco xilins. Xamais Shakespeare puido lucir un par máis fino ca este. Estea quieto na cadeira e déixeme facer a min.
Dicindo así, axeonllouse e empezou a esfolar a súa vítima, quen, ao serlle sacada a primeira media, caeu para atrás coa cadeira, pero salvouse por non haber sitio para tanto.
Ata entón temín dicir unha soa palabra acerca da representación. Pero naquel momento, o señor Waldengarver mirounos moi compracido e dixo:
–Que lles pareceu a representación, cabaleiros?
Herbert, que estaba tras de min, tocoume e ao mesmo tempo dixo:
–Magnífica!
Como é natural, eu repetín a súa exclamación, dicindo tamén:
–Magnífica!
–Gustoulles a interpretación que dei ao personaxe, cabaleiros? –preguntou o señor Waldengarver con certo ton paternal.
Herbert, tras facerme un novo aceno por detrás de min, dixo:
–Foi unha interpretación exuberante e concreta a un tempo.
Por esta razón, e coma se eu mesmo fose o autor desta opinión, repetín:
–Exuberante e concreta a un tempo.
–Alégrome moito de merecer a súa aprobación, cabaleiros –dixo o señor Waldengarver con digno acento, malia que naquel momento fora guindado á parede e de que se apoiaba no asento da cadeira.
–Pero debo advertirlle unha cousa, señor Waldengarver –dixo o home que estaba axeonllado–, na que non pensou vostede durante a súa representación. Non me importa que alguén pense doutro xeito. Eu hei de dicirllo. Non fai vostede ben cando, ao representar o papel de Hamlet, pon as pernas de perfil. O último Hamlet que vestín cometeu a mesma equivocación no ensaio, ata que lle recomendei poñer unha grande oblea vermella en cada canela, e entón no ensaio (que xa era o último), eu situeime na parte do fondo da platea e cada vez que na representación se poñía de perfil, eu dicíalle: «Non vexo ningunha oblea». E aquela noite a representación foi magnífica.
O señor Waldengarver sorriume, como dicíndome: «É un bo empregado e escúsolle as súas parvadas.»
Logo, en voz alta, observou:
–O meu concepto deste personaxe é un pouco clásico e profundo para o público; pero xa mellorará este, mellorará sen ningunha dúbida.
–Non hai dúbida de que mellorará –exclamamos a un tempo Herbert e eu.
–Observaron vostedes, cabaleiros –dixo o señor Waldengarver–, que no público había un home que trataba de burlarse do servizo..., quero dicir, da representación?
Hipocritamente contestamos que, en efecto, nos parecía que o viramos, e engadín:
–Sen dúbida estaba bébedo.
–Oh, non! De ningún xeito! –contestou o señor Wopsle–. Non estaba bébedo. O seu amo xa coidaría de evitalo. O seu amo non lle permitiría emborracharse.
–Coñece vostede ao seu xefe? –preguntei.
O señor Wopsle pechou os ollos e abriunos de novo, realizando moi amodo esta cerimonia.
–Indubidablemente, observaron vostedes –dixo– un burro ignorante e esbardalleiro, coa voz rouca e o aspecto revelador de baixa malignidade, a cuxo cargo estaba o papel (non quero dicir que o representou) de Claudio, rei de Dinamarca. Este é o seu xefe, señores. Así é esta profesión.
Sen comprender moi ben se nos deberiamos mostrar máis apenados polo señor Wopsle, no caso de que este se desesperase, eu estaba apurado por el, malia todo, e aproveitei a oportunidade de que se volvese de costas a fin de que lle puxesen os tirantes –o cal nos obrigou a saír ao corredor– para preguntarlle a Herbert si lle parecía ben que o invitásemos a cear. O meu compañeiro estivo conforme, e por esta razón fixémolo e el acompañounos á Pousada de Barnard, tapado ata os ollos. Fixemos no seu obsequio canto nos foi posible, e estivo connosco ata as dúas da madrugada, pasando revista aos seus éxitos e expoñendo os seus plans. Esquecín en detalle cales eran estes, pero recordo, en conxunto, que quería empezar facendo resucitar o drama e terminar esmagándoo, pois a súa propia morte deixaríao completa e irremediablemente aniquilado e sen esperanza nin oportunidade posible de nova vida.
Moi triste deiteime, e coa maior tristeza pensei en Estella. Tristemente soñei que desapareceran todas as miñas esperanzas, que me vía obrigado a dar a miña man a Clara, a noiva de Herbert, ou a representar Hamlet co espectro da señorita Havisham, iso ante vinte mil persoas e sen saber sequera vinte palabras do meu papel.

Nenhum comentário:

Postar um comentário