Capítulo 37

Parecéndome que o domingo era o mellor día para escoitar as opinións do señor Wemmick en Walworth, dediquei o seguinte domingo pola tarde a facer unha peregrinación ao castelo. Ao chegar ante as murallas ameadas observei que ondeaba a bandeira inglesa e que a ponte estaba levantada, pero, sen amilanarme por aquela mostra de desconfianza e de resistencia, chamei á porta e fun pacificamente admitido polo ancián.

–O meu fillo, cabaleiro –dixo o vello tras levantar a ponte–, xa imaxinaba que vostede viría e deixoume o encargo de que volvería pronto do seu paseo. O meu fillo pasea con moita regularidade. É home de hábitos moi ordenados en todo.

Eu inclinei a cabeza cara ao ancián cabaleiro, do mesmo xeito que podería facer Wemmick, e logo entramos e sentámonos ante o lume.

–Indubidablemente, cabaleiro –dixo o ancián coa súa voz aguda, mentres quentaba as mans ante a chama–, coñeceu vostede ao meu fillo na súa oficina, non é verdade?

–Eu movín a cabeza afirmativamente.

–Ah! –engadiu o vello–. Oín dicir que o meu fillo é un home notable nos negocios. Non é certo? –Eu afirmei cun enérxico movemento de cabeza–. Si, así mo dixeron. Teño entendido que se dedica a asuntos xurídicos. –Eu volvín afirmar con máis forza–. E o que máis me sorprende no meu fillo –continuou o ancián –é que non recibiu educación adecuada para as leis, senón para a tonelería.

Desexoso de saber que informes recibira o ancián cabaleiro acerca da reputación do señor Jaggers, con toda a miña forza berreille este nome ao oído, e deixoume moi confuso advertir que se botaba a rir de boa gana e me contestaba alegremente:

–Sen ningunha dúbida, non; ten vostede razón.

E aínda non teño a menor idea do que quería dicirme ou que broma entendeu el que lle comunicaba.

Como non podía permanecer alí indefinidamente movendo con enerxía a cabeza e sen tratar de interesalo dalgún modo, berreille unha pregunta encamiñada a saber se tamén as súas ocupacións se dedicaran á tonelería. E a forza de repetir varias veces esta palabra e de golpear o peito do ancián para darlla a entender, conseguín que por fin me comprendese.

–Non –dixo o meu interlocutor–. Dediqueime á almacenaxe. Primeiro, alá –engadiu sinalando cara á cheminea, aínda que creo que quería indicar Liverpool–, e logo, aquí, na City de Londres. Con todo, como tiven unha enfermidade..., porque son de oído moi duro, cabaleiro... –Eu, coa miña pantomima, expresei o maior asombro–. Si, teño o oído moi duro; e cando se apoderou de min esta enfermidade, o meu fillo dedicouse aos asuntos xurídicos. Tomoume ao seu cargo e, pouquiño a pouco, foi construíndo esta posesión tan fermosa e elegante. Pero, volvendo ao que vostede dixo –proseguiu o ancián botándose a rir alegremente outra vez–, contéstolle que, sen ningunha dúbida, non. Ten vostede razón.

Eu estrañábame modestamente acerca do que el podería entender, que tanto o divertía, cando me sobresaltou un repentino ruido na parede, ao carón da cheminea, e observar que se abría un porteliño de madeira en cuxa parte interior estaba pintado o nome de «John». O ancián, seguindo a dirección da miña mirada, exclamou triunfante:

–O meu fillo acaba de chegar á casa.

E ambos saímos en dirección á ponte levadiza. Valía calquera cousa ver a Wemmick saudándome desde o outro lado da gabia, malia que poderiamos darnos a man coa maior facilidade por riba dela. O ancián, moi satisfeito, baixaba a ponte levadiza, e gardeime de ofrecerlle a miña axuda ao advertir o gozo que iso lle proporcionaba. Por iso quedei quedo ata que Wemmick atravesou a prancha e me presentou á señorita Skiffins, que entón o acompañaba.

A señorita Skiffins parecía ser de madeira, e, como o seu compañeiro, pertencía sen ningunha dúbida ao servizo de correos. Talvez tería dous ou tres anos menos que Wemmick, e deseguido observei que tamén gustaba de levar obxectos de valor, facilmente transportables. O corte da súa blusa desde a cintura para arriba, tanto por diante como por detrás, facía que a súa figura fose moi semellante ao papaventos dun cativo; ademais, levaba unha saia de cor alaranxada e luvas dun ton verde intenso. Pero parecía boa muller e demostraba ter moitas consideracións para co ancián. Non tardei moito en descubrir que concorría con frecuencia ao castelo, porque ao entrar nel, mentres eu cumprimentaba a Wemmick polo seu enxeñoso sistema de anunciarse ao ancián, rogoume que fixase a miña atención por un momento no outro lado da cheminea e desapareceu. Pouco despois oíuse outro ruído semellante ao que me sobresaltou e abriuse outro porteliño no cal estaba pintado o nome da señorita Skiffins. Entón esta pechou o portelo que acababa de abrirse e apareceu de novo o nome de John; logo apareceron os dous á vez, e finalmente ambos portelos quedaron pechados. En canto regresou Wemmick de facer funcionar aqueles avisos mecánicos, expreseille a admiración que me causou, e el contestou:

–Xa comprenderá vostede que iso é, á vez, agradable e divertido para o ancián. E ademais, cabaleiro, hai un detalle moi importante, e é que malia a moita xente que atravesa esta porta, o segredo deste mecanismo non o coñece ninguén máis que o meu pai, a señorita Skiffins e eu.

–E todo o fixo o señor Wemmick –engadiu a señorita Skiffins–. El inventou o aparatiño e construíuno coas súas mans.

Mentres a señorita Skiffins quitaba o gorro (aínda que conservou as luvas verdes durante toda a noite, como sinal exterior de que había visita), Wemmick invitoume a dar unha volta pola posesión, a fin de contemplar o aspecto da illa durante o inverno. Supoñendo que o facía con obxecto de darme a oportunidade de coñecer as súas opinións de Walworth, aproveitei a circunstancia tan pronto como saímos do castelo.

Como reflexionara coidadosamente acerca deste particular, empecei a tratar do asunto coma se fose completamente novo para el. Informei a Wemmick de que quería facer algo en favor de Herbert Pocket, referíndolle, de paso, o noso primeiro encontro e a nosa pelexa. Tamén lle dei conta da casa de Herbert e do seu carácter, e mencionei que non tiña outros medios de subsistencia que os que podía proporcionarlle o seu pai, incertos e nada puntuais. Aludín ás vantaxes que me proporcionou o seu trato, cando eu tiña a natural rudeza e o descoñecemento da sociedade, propios da vida que levei durante a miña infancia, e confeseille que ata entón llo pagara bastante mal e que talvez o meu amigo se abrise paso con máis facilidade sen min e sen as miñas esperanzas. Deixei á señorita Havisham en segundo termo e expresei a posibilidade de que eu prexudicase ao meu amigo nos seus proxectos, pero que este posuía unha alma xenerosa e estaba moi por encima de toda desconfianza baixa e de calquera conduta indigna. Por todas estas razóns, díxenlle a Wemmick, e tamén por ser o meu amigo e compañeiro, a quen quería moito, desexaba que a miña boa fortuna reflectise algúns raios sobre el e, por conseguinte, buscaba consello na experiencia de Wemmick e no seu coñecemento dos homes e dos negocios, para saber como podería axudar cos meus recursos a Herbert, por exemplo cun cento de libras por ano, a fin de cultivar nel o optimismo e o bo ánimo e adquirir no seu beneficio, dun modo gradual, unha participación nalgún negocio. En conclusión, rogueille a Wemmick que tivese en conta que o meu auxilio debería prestarse sen que Herbert o soubese nin o sospeitase, e que a ninguén máis que a el tiña no mundo para que me aconsellase achega. Pousei a man sobre o ombreiro do meu interlocutor e terminei dicindo:

–Non podo remedialo, pero confío en vostede. Comprendo que iso lle causará algunha molestia, pero a culpa é súa por invitarme a vir á súa casa.

Wemmick quedou en silencio durante uns momentos, e logo, como sobresaltándose, dixo:

–Pois ben, señor Pip, hei de dicirlle unha cousa, e é que iso demostra que é vostede unha excelente persoa.

–En tal caso, espero que me axudará vostede a ser bo –contestei.

–Vaites! –replicou Wemmick meneando a cabeza–. Ese non é o meu oficio.

–Nin tampouco aquí é onde traballa vostede –repliquei.

–Ten vostede razón –dixo–. Deu vostede no cravo. Se non me equivoco, señor Pip, creo que o que vostede pretende pode facerse dun modo gradual. Skiffins, é dicir, o irmán dela, é axente e perito en contabilidade. Irei velo e tratarei de que faga algo no seu obsequio.

–Non sabe canto llo agradezo.

–Pola contra –dixo–, eu doulle as grazas, porque aínda cando aquí falamos dun modo confidencial e privado, pode dicirse que aínda estou envolvido por algunhas das arañeiras de Newgate e iso axúdame a quitalas.

Logo de falar un pouco máis deste particular regresamos ao castelo, onde atopamos á señorita Skiffins ocupada en preparar o té. A misión, chea de responsabilidades, de facer as torradas, foi delegada no ancián, e aquel excelente cabaleiro dedicábase con tanta atención a iso que non parecía senón que estivese en perigo de que se lle derretesen os ollos. A refección que iamos tomar non era nominal, senón unha vigorosa realidade. O ancián preparou unha morea tan grande de torradas con manteiga que apenas puiden velo por encima mentres a manteiga fervía lentamente no pan, situado nun estante de ferro suspendido sobre o lume, namentres a señorita Skiffins facía tal cantidade de té que ata o porco, que se achaba na parte posterior da propiedade, pareceu excitarse enormemente, e repetidas veces expresou o seu desexo de participar na velada.

Arriárase a bandeira e disparouse o canón no momento de costume. E eu sentinme tan afastado do mundo exterior coma se a gabia tivese trinta pés de ancho e outros tantos de profundidade. Nada alteraba a tranquilidade do castelo, a non ser o ruido producido polos portelos que poñían ao descuberto os nomes de John e da señorita Skiffins. E aqueles portelos parecían presa dunha enfermidade espasmódica, que chegou a molestarme ata que me afixen a eles. A xulgar pola natureza metódica dos movementos da señorita Skiffins, sentín a impresión de que ía todos os domingos ao castelo para facer o té; e ata cheguei a sospeitar que o broche clásico que levaba, representando o perfil dunha muller de nariz moi recto e unha lúa nova, era un obxecto de valor fácilmente transportable e regalado por Wemmick.

Comemos todas as torradas e tomamos té en cantidades proporcionadas, de modo que resultou delicioso o advertir o quentes e graxentos que quedamos ao terminar. Especialmente o ancián, podería pasar polo vello xefe dunha tribo salvaxe tras untarse de graxa. Tras unha curta pausa de descanso, a señorita Skiffins, en ausencia da criadiña, que seica se retiraba os domingos pola tarde ao seo da súa familia, lavou as cuncas, os pratos e as culleriñas como podería facelo unha dama afeccionada a isto, de modo que non nos causou ningunha sensación repulsiva. Logo volveu poñer as luvas mentres os demais sentabamos arredor do lume e Wemmick dicía:

–Agora, pai, léanos o xornal.

Wemmick explicoume, mentres o ancián ía na procura dos anteollos, que aquilo estaba de acordo cos costumes da casa e que o ancián cabaleiro sentía o maior pracer lendo en voz alta as noticias do xornal.

–Hai que perdoarllo –terminou dicindo Wemmick–, pois o pobre non pode gozar con moitas cousas. Non é verdade, pai?

–Está ben, John, está ben –replicou o ancián, observando que o seu fillo lle falaba.

–Mentres el lea, fagan de cando en vez un movemento de afirmación coa cabeza –recomendou Wemmick–; así farano tan feliz como un rei. Todos escoitamos, pai.

–Está ben, John, está ben –contestou o alegre vello, en aparencia tan desexoso e tan compracido de ler que ofrecía un espectáculo moi grato.

O modo de ler do ancián recordoume as clases da escola da tía avóa do señor Wopsle, pero tiña a agradable particularidade de que a voz parecía pasar a través do buraco da pechadura. O vello necesitaba que lle achegasen as candeas, e como sempre estaba a piques de poñer encima da chama a súa propia cabeza ou o xornal, era preciso ter tanto coidado coma se se achegase unha luz a un depósito de pólvora. Pero Wemmick mostrábase incansable e cariñoso na súa vixilancia, e así o vello puido ler o xornal sen darse de conta das infinitas ocasións en que o salvou de abrasarse. Cada vez que miraba cara a nós, todos expresabamos o maior asombro e extraordinario interese e moviamos enerxicamente a cabeza de arriba abaixo ata que el continuaba a lectura.

Wemmick e a señorita Skiffins estaban sentados un a carón do outro, e como eu permanecía nun recuncho cheo de sombra, observei un lento e gradual alongamento da boca do señor Wemmick, dándome a entender, coa maior claridade, que, ao mesmo tempo, alongaba amodo e gradualmente o seu brazo arredor da cintura da señorita Skiffins. Ao seu debido tempo vin que a man de Wemmick aparecía polo outro lado da súa compañeira; pero naquel momento a señorita Skiffins contívoo coa luva verde, quitoulle o brazo coma se fose unha peza de vestir e, coa maior tranquilidade, obrigouno a poñelo sobre a mesa que tiñan diante. Os modos da señorita Skiffins, mentres facía todo iso, eran unha das cousas máis notables que vin na vida, e ata me pareceu que, ao obrar daquel modo, o facía abstraída por completo, talvez maquinalmente.

Pouco e pouco vin que o brazo de Wemmick volvía desaparecer e que gradualmente se ocultaba. Despois abríase outra vez a súa boca. Tras un intervalo de ansiedade pola miña banda, que me resultaba case penosa, vin que a súa man aparecía no outro lado da señorita Skiffins. Inmediatamente, esta detíñao coa maior placidez, quitaba aquel cinto como antes e deixábao sobre a mesa. Considerando que este moble representase o camiño da virtude, podo asegurar que mentres durou a lectura do ancián, o brazo de Wemmick abandonábao con bastante frecuencia, pero a señorita Skiffins volvíao poñer nel.

Por fin, o vello empezou a ler con voz confusa e somnolenta. Chegara a ocasión de que Wemmick sacase unha xerra, unha bandexa de vasos e unha botella negra con tapón coroado por unha peza de porcelana que representaba unha dignidade eclesiástica de aspecto rubicundo e social. Coa axuda de todo isto, todos puidemos beber algo quente, incluso o ancián, que pronto espertou. A señorita Skiffins fixo a mestura da beberaxe, e entón observei que ela e Wemmick bebían no mesmo vaso. Naturalmente, non me atrevín a ofrecerme para acompañar á señorita Skiffins á súa casa, como ao principio me parecera conveniente facer. Por iso fun o primeiro en marchar, logo de despedirme cordialmente do ancián e de pasar unha agradable velada.

Antes de que transcorrese unha semana recibín unhas liñas de Wemmick, datadas en Walworth, dicindo que esperaba facer algún progreso no asunto que se refería á nosa conversa particular e privada e que tería o mellor pracer en que eu fose velo outra vez. Por iso volvín a Walworth e repetín dúas ou tres veces as miñas visitas, sen contar con que varias veces nos entrevistamos na City, pero nunca me falou do asunto na súa oficina nin preto dela. O feito é que atopara un mozo consignatario, recentemente establecido nos negocios, que necesitaba un auxilio intelixente e tamén algo de capital; ademais, ao cabo de pouco tempo, tería necesidade dun socio. Entre el e eu asinamos un contrato secreto que se refería por completo a Herbert, e entreguei a metade das miñas cincocentas libras, comprometéndome a realizar outros pagos, algúns deles en determinadas épocas, que dependían da data en que cobraría a miña renda, e outros cando me vise en posesión das miñas propiedades. O irmán da señorita Skiffins levou ao seu cargo a negociación; Wemmick estaría informado de todo en calquera momento, pero xamais apareceu como mediador.

Aquel asunto levouse tan ben, que Herbert non tivo a menor sospeita da miña intervención. Xamais esquecerei o seu radiante rostro cando, unha tarde, ao chegar á casa, me dixo, coma se fose unha cousa nova para min, que se puxera de acordo cun tal Clarriker (así se chamaba o comerciante novo) e que este lle manifestara unha extraordinaria simpatía, o cal lle facía crer que, por fin, atopara unha boa oportunidade. Día a día, as súas esperanzas foron maiores e o seu rostro estivo máis alegre. E talvez chegou a imaxinar que eu o quería dun modo extraordinario porque tiven a maior dificultade en conter as bágoas de triunfo ao velo tan feliz. Cando todo estivo listo e el entrou na casa de Clarriker, o cal foi causa de que durante unha velada non me falase doutra cousa, eu boteime a chorar ao deitarme, dicíndome que as miñas esperanzas lle foran por fin útiles a alguén.

Nesta época da miña vida ocorreume un feito da maior importancia que cambiou o seu curso por completo. Pero antes de proceder a narralo e de tratar dos cambios que me trouxo, debo dedicar un capítulo a Estella. Non é moito dedicalo ao tema que de tal xeito enchía o meu corazón.