Capítulo 48

O segundo dos encontros a que me referín no capítulo anterior ocorreu cousa dunha semana máis tarde. Deixei outra vez o bote no peirao que había máis abaixo da ponte, aínda que era unha hora máis cedo que na tarde antes aludida. Sen que decidise onde iría cear, botei a andar cara a Cheapside, e cando cheguei alí, seguramente máis preocupado que ningunha das numerosas persoas que por aquel lugar transitaban, alguén me alcanzou e unha enorme man pousouse sobre o meu ombreiro. Era a man do señor Jaggers, quen logo a pasou polo meu brazo.

–Como seguimos a mesma dirección, Pip, podemos andar xuntos. Onde se dirixe vostede?

–Coido que cara ao Temple.

–Non o sabe vostede? –preguntou o señor Jaggers.

–Pois ben –contestei, satisfeito de poder sonsacarlle algo valéndome da súa teima de facer repreguntas–, non o sei, porque aínda non me decidín.

–Vai vostede a cear? –dixo o señor Jaggers–. Supoño que non terá inconveniente en admitir esta posibilidade.

–Non –contestei–. Non teño inconveniente en admitila.

–Está vostede citado con alguén?

–Tampouco teño inconveniente en admitir que non estou citado con ninguén.

–Pois, en tal caso –dixo o señor Jaggers–, veña vostede a cear comigo.

Ía escusarme, cando el engadiu:

–Wemmick irá tamén.

En vista disto, convertín a miña escusa nunha aceptación, pois as poucas palabras que pronunciara servían igualmente para ambas as respostas, e, así, seguimos por Cheapside e torcemos cara a Little Britain, mentres as luces se acendían brillantes nos escaparates e os faroleiros das rúas, atopando apenas o lugar suficiente para instalar as súas escadas, entre os numerosos grupos de persoas que a semellante hora enchían as rúas, subían e baixaban por elas, abrindo máis ollos avermellados, entre a néboa que se espesaba, que a torre da candea de medula de xunco encerado, na casa de Hummums, proxectase sobre a parede da estancia.

Na oficina de Little Britain presenciei as habituais manobras de escribir cartas, lavar as mans, despabilar as candeas e pechar a caixa forte, o cal era sinal de que se terminaran as operacións do día. Mentres permanecía ocioso ante o lume do señor Jaggers, o movemento das chamas deu ás dúas máscaras a aparencia de que querían xogar comigo dun modo diabólico aos agochos, mentres as dúas candeas de sebo, grosas e bastas, que apenas alumaban ao señor Jaggers mentres escribía nun recuncho, estaban adornadas con anacos de pabilo caídos e pegados ao sebo, dándolles o aspecto de estar de loito, talvez en memoria dunha hoste de clientes aforcados.

Os tres encamiñámonos á rúa Gerrard nun coche de aluguer, e en canto chegamos servíusenos a cea. Aínda que en semellante lugar non se me ocorrería facer a máis remota referencia aos sentimentos particulares que Wemmick adoitaba expresar en Walworth, malia iso non me soubo mal sorprender algunhas veces as súas amigables miradas. Pero non foi así. Cando levantaba os ollos da mesa volvíaos ao señor Jaggers, e mostrábase tan seco e tan afastado de min coma se existisen dous Wemmick xemelgos e o que tiña diante fose o que eu non coñecía.

–Mandoulle vostede a nota da señorita Havisham ao señor Pip, Wemmick? –preguntou o señor Jaggers en canto empezamos a comer.

–Non, señor –contestou Wemmick–. Dispoñíame a botala ao correo, cando chegou vostede co señor Pip. Aquí está.

E entregou a carta ao seu principal e non a min.

–É unha nota de dúas liñas, Pip –dixo o señor Jaggers entregándoma–. A señorita Havisham mandouma por non estar segura do enderezo de vostede. Di que necesita velo por un pequeno asunto que vostede lle comunicou. Irá vostede?

–Si –dixen lendo a nota, que expresaba exactamente o que acababa de dicir o señor Jaggers.

–Cando pensa vostede ir?

–Teño un asunto pendente –dixen mirando a Wemmick, que naquel momento botaba peixe á caixa de correo da súa boca–, e iso non me permite precisar a data. Pero supoño que irei moi pronto.

–Se o señor Pip ten a intención de ir moi pronto –díxolle Wemmick ao señor Jaggers–, non hai necesidade de contestar.

Considerando que estas palabras equivalían á indicación de que non me atrasase, decidín ir ao día seguinte pola mañá, e así o dixen. Wemmick bebeu un vaso de viño e mirou ao señor Jaggers con expresión satisfeita, pero non a min.

–Xa o ve vostede, Pip. O noso amigo, a Araña –dixo o señor Jaggers– xogou os seus triunfos e gañou.

O máis que puiden facer foi asentir cun movemento de cabeza.

–Ah! É un raparigo que promete..., aínda que ao seu modo. Pero é posible que non poida seguir as súas propias inclinacións. O máis forte é o que vence ao final, e neste caso aínda non sabemos quen é. Se resulta ser el e acaba pegando á súa muller...

–Seguramente –interrompín co rostro aceso e o corazón axitado– non pensa vostede en serio que sexa vilán dabondo para iso, señor Jaggers.

–Non o afirmo, Pip. Tan só fago unha suposición. Se resulta ser el e acaba pegando á súa muller, é posible que se constitúa no máis forte; se se ha de resolver coa intelixencia, non hai dúbida de que será vencido. Sería moi aventurado dar unha opinión acerca do que fará un suxeito como ese nas circunstancias en que se acha, porque é un caso de cara ou cruz entre dous resultados.

–Podo preguntar cales son?

–Un suxeito como o noso amigo a Araña –contestou o señor Jaggers–, ou pega ou é servil. Pode ser servil e gruñir, ou ben ser servil e non gruñir. O que non ten dúbida é que ou é servil ou adula. Pregunte a Wemmick cal é o seu opinion.

–Non hai dúbida de que é servil ou pega –dixo Wemmick sen dirixirse a min.

–Esta é a situación da señora Bentley Drummle –dixo o señor Jaggers tomando unha botella de viño escollido, servíndonos a cada un de nós e servíndose daquela el mesmo–, e desexamos que o asunto se resolva a satisfacción desa señora, porque nunca poderá ser a gusto dela e do seu marido a un tempo. Molly! Molly! Que amodo vas esta noite!

Cando lle rifou así, estaba ao seu lado, poñendo uns pratos sobre a mesa. Retirando as mans, retrocedeu un ou dous pasos murmurando algunhas palabras de escusa. E certos movementos dos seus dedos chamáronme extraordinariamente a atención.

–Que ocorre? –preguntou o señor Jaggers.

–Nada –contestei–, só que o asunto de que falabamos era algo doloroso para min.

O movemento daqueles dedos era semellante á acción de facer calceta. A criada quedou mirando ao seu amo, sen saber se podía marchar ou se el tería algo máis que dicirlle e a chamaría en canto se afastase. Miraba a Jaggers coa maior fixeza. E a min pareceume que vira aqueles ollos e tamén aquelas mans nunha ocasión recente e memorable.

O señor Jaggers despediuna, e ela escorreuse cara á porta. Mais malia iso, seguiu ante a miña vista, con tanta claridade coma se continuase no mesmo sitio. Eu miráballe as mans e os ollos, así como o cabelo onduldo, e comparábaos con outras mans, outros ollos e outro cabelo que coñecía moi ben e que talvez poderían ser iguais aos da criada do señor Jaggers tras vinte anos de vida tempestuosa e de malos tratos por parte dun marido brutal. De novo mirei as mans e os ollos da criada, e recordei a inexplicable sensación que experimentara a última vez que paseei –e non só– polo descoidado xardín e pola deserta fábrica de cervexa. Recordei sentir a mesma impresión cando vin un rostro que me miraba e unha man que me saudaba desde o portelo dunha dilixencia, e como volvín experimentala coa rapidez dun lóstrego cando ía en coche –e tampouco só– ao atravesar un vivo resplandor de luz artificial nunha rúa escura. E ese elo, que antes me faltara, acababa de ser soldado para min, ao relacionar o nome de Estella co movemento dos dedos e a atenta mirada da criada de Jaggers. E sentín a absoluta seguridade de que aquela muller era a nai de Estella.

Como o señor Jaggers me vira con Estella, non deixaría de observar os sentimentos que tan dificilmente ocultaba eu. Moveu afirmativamente a cabeza ao dicirlle que o asunto era penoso para min, deume unha palmada nas costas, serviu viño outra vez e continuou a cea.

A criada reapareceu dúas veces máis, pero as súas estancias no comedor foron moi curtas e o señor Jaggers mostrouse severo con ela. Pero as súas mans e os seus ollos eran os de Estella, e así se me presentase un centenar de veces, non por iso estaría nin máis nin menos seguro de que chegara a descubrir a verdade.

A cea foi triste, porque Wemmick bebía os vasos de viño que lle servían coma se realizase algún detalle propio dos negocios, precisamente do mesmo xeito que cobraría o seu salario cando chegase o día indicado, e sempre estaba cos ollos fixos no seu xefe e en aparencia constantemente disposto para ser preguntado. En canto á cantidade de viño que inxeriu, a súa caixa de correo parecía sentir a maior indiferenza, igual que á caixa de correo lle ten sen coidado o número de cartas que lle botan. Durante toda a cea pareceume que aquel non era o Wemmick que eu coñecía, senón o seu irmán xemelgo, pois só se semellaba no externo ao Wemmick de Walworth.

Despedímonos cedo e saímos xuntos. Cando nos reunimos arredor da colección de botas do señor Jaggers, a fin de coller os nosos chapeus, comprendín que o meu amigo Wemmick ía chegar; e no percorreramos media ducia de metros na rúa Gerrard, en dirección a Walworth, cando me dei de conta de que paseaba collido do brazo co xemelgo amigo meu e que o outro se evaporara no aire da noite.

–Ben –dixo Wemmick–, xa terminou a cea. É un home marabilloso que non ten semellante no mundo; pero cando ceo con el teño necesidade de conterme e non como moi ás miñas anchas.

Díxenme que iso era unha boa explicación do caso, e así llo expresei.

–Iso non llo diría a ninguén máis que a vostede –contestou–, pois cónstame que calquera cousa que nos digamos non transcende a ninguén.

Pregunteille se vira á filla adoptiva da señorita Havisham, é dicir, á señora Bentley Drummle. Contestoume que non. Logo, para evitar que as miñas observacións lle parecesen demasiado inesperadas, empecei por falarlle do seu ancián pai e da señorita Skiffins. Cando nomeei a esta pareceu sentir certo receo e detívose na rúa para asoarse, movendo ao mesmo tempo a cabeza con expresión de xactancia.

–Wermmick –díxenlle logo–, acórdase vostede de que a primeira vez que fun cear co señor Jaggers á súa casa recomendoume que me fixase na súa criada?

–De verdade? –preguntou–. Paréceme que si. Si, é verdade –engadiu con malhumor–. Agora acórdome. O que pasa é que aínda non estou ás miñas anchas.

–Chamoulle vostede fera domada.

–E que nome lle dá vostede?

–O mesmo. Como a domou o señor Jaggers, Wemmick?

–É o seu segredo. Hai xa moitos anos que está con el.

–Gustaríame que me contase vostede a súa historia. Sinto un interese especial en coñecela. Xa sabe vostede que o que pasa entre nós queda secreto para todo o mundo.

–Pois ben –dixo Wemmick–, non coñezo a súa historia, é dicir, que non estou informado de toda ela. Pero direille o que sei. Falamos, naturalmente, dun modo reservado e confidencial.

–Desde logo.

–Haberá cousa de vinte anos, esa muller foi xulgada en Old Bailey, acusada de cometer un asasinato, pero foi absolta. Era entón nova e moi fermosa, e, segundo teño entendido, polas súas veas corría algún sangue xitano. E parece que, en efecto, cando se encolerizaba, era muller terrible.

–Pero foi absolta.

–Defendíaa o señor Jaggers –proseguiu Wemmick, mirándome significativamente–, e levou o seu asunto dun modo en verdade asombroso. Tratábase dun caso desesperado, e o señor Jaggers había pouco tempo que exercía, de maneira que a súa defensa causou a admiración xeral. Día por día e por espazo de moito tempo, traballou nas oficinas da policía, expoñéndose ata a ser encausado á súa vez, e cando chegou o xuízo foi o bo. A vítima foi unha muller que tería dez anos máis e era moito máis alta e moito máis forte. Foi un caso de celos. As dúas levaban unha vida errante, e a muller que agora vive na rúa de Gerrard casara moi nova, aínda que «por detrás da igrexa», como se di, cun home de vida irregular e vagabunda; e ela, en canto a celos, era unha verdadeira furia. A vítima, cuxa idade a emparellaba moito mellor con aquel home, foi atopada xa cadáver nunha granxa preto de Hounslow Heath. Alí houbera unha loita violenta, e talvez un verdadeiro combate. O cadáver presentaba numerosas rabuñaduras e as pegadas dos dedos que a estrangularon. Non había probas bastante claras para acusar máis que a esa muller, e o señor Jaggers apoiouse principalmente nas improbabilidades de que fose capaz de facelo. Pode vostede ter a seguridade –engadiu Wemmick tocándome a manga do meu traxe– que entón non aludiu nin unha soa vez á forza das súas mans, como o fai agora.

En efecto, eu relatara a Wemmick que, o primeiro día en que ceei en casa do señor Jaggers, este fixo exhibir á súa criada os seus formidables puños.

–Pois ben –continuou Wemmick–, sucedeu que esta muller se vestiu con tal arte a partir do momento da súa prisión, que parecía moito máis delgada e esvelta do que era en realidade. Especialmente, levaba as mangas de tal modo que os seus brazos daban unha delicada aparencia. Tiña un ou dous negróns no corpo, cousa sen importancia para unha persoa de costumes vagabundas, pero o dorso das mans presentaban moitas rabuñaduras, e a cuestión era se as puideran producir as uñas de alguén. O señor Jaggers demostrou que atravesara unhas matas de espiños que non eran altas dabondo para chegarlle ao rostro, pero que, ao pasar por alí, non puido evitar que as súas mans quedasen rabuñadas; en realidade, atopáronse algunhas puntas de espiños vexetais cravadas na súa epiderme, e, examinado o mato espiñento, atopáronse tamén algúns fíos do seu traxe e pequenas manchas de sangue. Pero o argumento máis forte do señor Jaggers foi o seguinte: tratábase de probar, como demostración do seu carácter celoso, que aquela muller era sospeitosa, nos días do asasinato, de matar á súa propia filla, de tres anos de idade, que tamén o era do seu amante, co fin de vingarse del. O señor Jaggers tratou o asunto como segue: «Afirmamos que estas rabuñaduras non foron feitas por uñas ningunhas, senón que as causaron os espinos que exhibimos. A acusación di que son rabuñaduras producidas por uñas humanas e, ademais, aventura a hipótese de que esta muller matou a súa propia filla. Sendo así, deben vostedes aceptar todas as consecuencias de semellante hipótese. Supoñamos que, realmente, matou a súa filla e que esta, para defenderse, rabuñase as mans da súa nai. Que segue a iso? Vostedes non a acusan nin a xulgan agora polo asasinato da súa filla; por que non o fan? E en canto ao caso presente, se vostedes están empeñados en que existen as rabuñaduras, diremos que xa teñen a súa explicación propia, isto no caso de que non as inventasen». En fin, señor Pip –engadiu Wemmick–, o señor Jaggers era demasiado listo para o xurado e, así, este absolveu a procesada.

–E estivo esta desde entón ao seu servizo?

–Si; pero non soamente iso –contestou Wemmick–, senón que entrou inmediatamente ao seu servizo e xa domada como está agora. Despois foi aprendendo os seus deberes pouco a pouco, pero desde o primeiro momento mostrouse mansa coma un año.

–E, efectivamente, tiña unha nena?

–Así o teño entendido.

–Ten vostede algo máis que dicirme esta noite?

–Nada. Recibín a súa carta e destruína. Nada máis.

Démonos cordialmente as boas noites e marchei para a casa cun novo asunto para as miñas reflexións, pero sen ningún alivio para os antigos.