Capítulo 47

Pasaron algunhas semanas sen que ocorrese cambio ningún. Esperabamos noticias de Wemmick, pero este non daba sinais de vida. Se non o coñecese máis que no despacho de Little Britain e non gozase do privilexio de ser un concorrente familiar ao castelo, podería chegar a dubidar del; pero como o coñecía moi ben, non cheguei a sentir tal receo.

Os meus asuntos particulares empezaron a tomar moi feo aspecto, e máis dun dos meus acredores dirixiume apremantes peticións de diñeiro. Eu mesmo cheguei a coñecer a falta de diñeiro (quero dicir, de diñeiro dispoñible no meu peto), e, así, non tiven máis remedio que converter en numerario algunhas xoias que posuía. Estaba resolto a considerar que sería unha especie de fraude indigna aceptar máis diñeiro do meu protector, dadas as circunstancias e en vista da incerteza dos meus pensamentos e dos meus plans. Por conseguinte, valéndome de Herbert, mandeille a carteira, que non tocara, para que el mesmo a gardase, e experimentei certa satisfacción, aínda que non sei se lexítima ou non, polo feito de non aproveitarme da súa xenerosidade a partir do momento en que se deu a coñecer.

A medida que pasaba o tempo, empecei a ter a seguridade de que Estella estaría casada. Temoroso de recibir a confirmación desta sospeita, aínda que non tiña a convicción, evitei a lectura dos xornais e roguei a Herbert, logo de confiarlle as circunstancias da nosa última entrevista, que non volvese falarme dela. Ignoro por que atesourei aquel farrapo de esperanza que había de levar o vento. O que isto lea, non se considerará culpable de facer o mesmo o ano anterior, o mes pasado ou a semana última?

Levaba unha vida moi triste e desditada, e a miña preocupación dominante, que se sobrepoñía a todas as demais, como un alto pico que dominase unha cordilleira, xamais desaparecía da miña vista. Con todo, non houbo novas causas de temor. Ás veces, no entanto, espertaba polas noites, aterrorizado e seguro de que o prenderan; outras, cando estaba levantado, esperaba ansioso os pasos de Herbert ao chegar á casa, temendo que o fixese con maior apresuramento e viñese darme unha mala noticia. Fóra diso e doutros imaxinarios sobresaltos polo estilo, pasou o tempo coma sempre. Condenado á inacción e a un estado constante de dúbidas e de temor, adoitaba pasear a remo no meu bote, e esperaba, esperaba, do mellor modo que podía.

Ás veces, a marea impedíame remontar o río e pasar a Ponte de Londres; en tales casos adoitaba deixar o bote preto da Aduana, para que mo levasen logo ao lugar en que adoitaba deixalo amarrado. Non me sabía mal facer tal cousa, pois iso servíame para que, tanto eu como o meu bote, fósemos coñecidos pola xente que vivía ou traballaba á beira do río. E diso resultaron dous encontros que vou referir.

Unha tarde das últimas do mes de febreiro desembarqui ao escurecer. Aproveitando a baixamar, chegara ata Greenwich e volvín coa marea. O día fora claro e luminoso, pero á posta do sol levantouse a néboa, que me obrigou a avanzar con moitísimo coidado por entre os barcos. Tanto á ida como á volta observei o mesmo sinal tranquilizador nas fiestras de Provis. Todo marchaba ben.

A tarde era desagradable e eu tiña frío, polo cal me dixen que, a fin de entrar en calor, iría cear inmediatamente; e como despois de cear tería que pasar algunhas tristes horas só, antes de ir á cama, pensei que o mellor sería ir logo ao teatro. O coliseo en que o señor Wopsle alcanzara o seu discutible triunfo estaba na veciñanza do río (hoxe xa non existe), e resolvín ir alí. Estaba xa informado de que o señor Wopsle non lograra o seu empeño de resucitar o drama, senón que, pola contra, contribuíra moito á súa decadencia. Nos programas do teatro citárano con moita frecuencia e ignominiosamente como un negro fiel, en compañía dunha nena de nobre berce e un mono. Herbert viuno representando un voraz tártaro, de cómicas propensións, cun rostro de vermello ladrillo e un infamante gorro cheo de campaíñas.

Ceei nun establecemento que Herbert e eu chamabamos «o bodegón xeográfico» porque había mapas do mundo en todas as xerras para a cervexa, en cada medio metro dos manteis e nos coitelos (débese advertir que, ata agora, apenas hai un bodegón nos dominios do lord maior que non sexa xeográfico), e pasei bastante tempo medio durmido sobre as migas de pan do mantel, mirando as luces de gas e caldeándome naquela atmosfera, densa pola abundancia de concorrentes. Mais por fin espertei do todo e saín en dirección ao teatro.

Alí atopei un virtuoso contramestre, ao servizo da súa Maxestade, home excelente, que para min non tiña máis defecto que o de levar os calzóns demasiado apertados nalgúns sitios e sobradamente frouxos noutros, que tiña o costume de dar pancadas nos chapeus para metelos ata os ollos dos que os levaban, aínda que, por outra banda, era moi xeneroso e valente e non quería oír falar de que ninguén pagase contribucións, malia ser moi patriota. No peto levaba un saco de diñeiro, semellante a un budín envolto nun mantel, e, valéndose de tal riqueza, casou, entre a alegría xeral, cunha moza que xa tiña o seu enxoval; todos os habitantes de Portsmouth (que sumaban nove, segundo o último censo) dirixíronse á praia para fregar as mans moi satisfeitos e para estreitar as dos demais, cantando daquela alegremente. Con todo, certo peón bastante negro, que non quería facer nada do que os demais lle propoñían, e cuxo corazón, segundo o contramestre, era tan escuro como a súa cara, propuxo a outros dous compañeiros crear toda clase de dificultades á humanidade, cousa que lograron tan completamente (a familia do peón gozaba de moita influencia política) que foi necesaria case a metade da representación para poñer as cousas en claro, e soamente se conseguiu grazas a un honrado tendeiro que levaba un chapeu branco, botíns negros e nariz vermello, o cal, armado dunhas grellas, se meteu na caixa dun reloxo e desde alí escoitaba canto sucedía, saía e asestaba unga grellada a todos aqueles a quen non podía refutar o que acababan de dicir. Isto foi causa de que o señor Wopsle, de quen ata entón non se oíra falar, aparecese cunha estrela e unha xarreteira, como ministro plenipotenciario do Almirantado, para dicir que os intrigantes serían encarcerados inmediatamente e que se dispoñía a honrar o contramestre coa bandeira inglesa, como lixeiro recoñecemento dos seus servizos públicos. O contramestre, conmovido por primeira vez, secou, respectuoso, os ollos coa bandeira, e logo, recobrando o seu ánimo e dirixindo ao señor Wopsle o tratamento do seu Honor, solicitou a mercé de darlle o brazo. O señor Wopsle concedeulle o seu brazo con graciosa dignidade, e inmediatamente foi empuxado a un recuncho cheo de po, mentres os demais bailaban unha danza de mariñeiros; e desde aquel recuncho, observando o público con desgustada mirada, descubriume.

A segunda peza era a pantomima cómica de Nadal, en cuxa primeira escena me soubo mal recoñecer ao señor Wopsle, que levaba unhas medias vermellas de estame; o seu rostro tiña un resplandor fosfórico, e a guisa de cabelo levaba un floco vermello de cortina. Estaba ocupado na fabricación de barrenos nunha mina, e demostrou a maior covardía cando o seu xigantesco patrón chegou, falando con voz rouca, para cear. Mais non tardou en presentarse en circunstancias máis dignas; o Xenio do Amor Xuvenil tiña necesidade de auxilio –por mor da brutalidade dun ignorante granxeiro que se opoñía a que a súa filla casase co elixido do seu corazón, para o que deixou caer sobre o pretendiente un saco de fariña desde a fiestra do primeiro piso– e por esta razón chamou a un encantador moi sentencioso; o cal, chegando dos antípodas coa maior lixeireza, tras unha viaxe en aparencia bastante violenta, resultou ser o señor Wopsle, que levaba unha especie de coroa a guisa de chapeu e un volume nigromántico debaixo do brazo. E como a ocupación daquel feiticeiro na terra non era outra que a de atender ao que lle dicían, ás cancións que lle cantaban e aos bailes que daban no seu honor, iso sen contar os fogos artificiais de varias cores que lle tributaban, dispoñía de moito tempo. E observei, moi sorprendido, que o empregaba en mirar coa maior fixeza cara a min, cousa que me causou extraordinario asombro.

Había algo tan notable na atención, cada vez maior, da mirada do señor Wopsle e parecía preocupalo tanto o que vía, que por máis que o procurei foime imposible adiviñar a causa que tanto o intrigaba. Aínda seguía pensando niso cando, unha hora máis tarde, saín do teatro e o atopei esperándome xunto á porta.

–Como está vostede? –pregunteille, estreitándolle a man, cando xa estabamos na rúa–. Xa me dei de conta de que me viu.

–Que o vin, señor Pip? –replicou–. Si, é verdade, vino. Pero quen era o que estaba con vostede?

–Quen?

–É moi estraño –engadiu o señor Wopsle, cuxa mirada manifestou a mesma perplexidade que antes–, e, con todo, xuraría...

Alarmado, rogueille ao señor Wopsle que se explicase.

–Non sei si o vin no primeiro momento, grazas a que estaba con vostede –engadiu o señor Wopsle coa mesma expresión vaga e pensativa–. Non podo aseguralo, pero...

Involuntariamente mirei ao redor, como adoitaba facer polas noites cando me dirixía á miña casa, porque aquelas misteriosas palabras me causaron un calafrío.

–Oh! Xa non debe de estar por aquí –observou o señor Wopsle–. Saíu antes ca min. Vino cando marchaba.

Como tiña razóns para estar receoso, ata cheguei a sospeitar do pobre actor. Crin que sería unha argucia para facerme confesar algo. Por iso o mirei mentres andaba ao meu lado; pero non dixen nada.

–Produciume a impresión ridícula de que ía con vostede, señor Pip, ata que me dei de conta de que vostede non sospeitaba sequera a súa presenza. El estaba sentado ás súas costas, coma se fose unha pantasma.

Volvín sentir un calafrío, pero estaba resolto a non falar, pois coas súas palabras talvez quería facerme dicir algo referente a Provis. Desde logo, estaba completamente seguro de que este non se achaba no teatro...

–Xa comprendo que lle estrañan as miñas palabras, señor Pip. É evidente que está vostede asombrado. Pero é tan raro! Apenas crerá vostede o que vou dicirlle, e eu mesmo non o crería si mo dixese vostede.

–De verdade?

–Sen ningunha dúbida. Acórdase vostede, señor Pip, de que un día de Nadal, hai xa moitos anos, cando vostede era un pícaro aínda, eu comín na casa de Gargery, e que, ao terminar a comida, chegaron uns soldados para que lles recompuxesen un par de esposas?

–Recórdoo moi ben.

–Acórdase vostede de que houbo unha persecución de dous presidiarios fuxitivos? Nós unímonos aos soldados, e Gargery subiuno a vostede sobre os ombreiros; eu adianteime mentres vostedes me seguían como podía. Recórdao?

–Recórdoo moi ben.

E, en efecto, acordábame mellor do que el podía figurarse, fóra da última frase.

–Acórdase tamén de que chegamos a unha gabia, e de que alí había unha pelexa entre os dous fuxitivos, e de que un deles resultou coa cara bastante maltratada polo outro?

–Paréceme que o estou vendo.

–E que os soldados, tras acender os fachos, puxeron os dous presidiarios no centro do pelotón e nós fomos acompañándoos polas negras brañas, mentres os fachos iluminaban os rostros dos presos... (este detalle ten moita importancia), mentres máis aló do círculo de luz reinaban as tebras?

–Si –contestei–. Recordo todo iso.

–Pois hei de engadir, señor Pip, que un daqueles dous homes estaba sentado esta noite detrás de vostede. Vino por encima do ombreiro de vostede.

«Coidado!», pensei. E logo preguntei, en voz alta:

–A cal dos dous lle pareceu ver?

–O que fora maltratado polo seu compañeiro –contestou sen vacilar–, e non tería inconveniente en xurar que era el. Canto máis o penso, máis seguro estou de que era el.

–É moi curioso –dixen con toda a indiferenza que puiden finxir, coma se a cousa non me importase nada–. Realmente curioso.

Non podo esaxerar a inquietude que me causou esta conversación nin o terror especial que sentín ao saber que Compeyson estivera detrás de min «como unha pantasma». Se estivera lonxe da miña mente algunha vez, a partir do momento en que se ocultou Provis era, precisamente, cando se achaba a menor distancia de min, e pensar que non me dera de conta diso e que estiven tan distraído como para non advertilo equivalía a pechar unha avenida chea de portas que o mantiña lonxe de min, para que, de súpeto, o atopase ao meu lado. Non podía dubidar de que estaba no teatro, posto que estiven eu tamén, e de que, por leve que fose o perigo que nos ameazase, era evidente que existía e que nos rodeaba.

Pregunteille ao señor Wopsle cando entrara aquel home na sala, pero non puido contestarme; viume, e por encima do meu ombreiro viu aquel home. Soamente tras contemplalo por algún tempo logrou identificalo; pero desde o primeiro momento asociouno dun modo vago comigo mesmo, persuadido de que era alguén que se relacionara comigo durante a miña vida na aldea. Pregunteille como ía vestido, e contestoume que con bastante elegancia, de negro, pero que, polo demais, non tiña nada que chamase a atención. Logo pregunteille si o seu rostro estaba desfigurado, e contestoume que non, segundo lle parecía. Eu tampouco o cría, porque malia as miñas preocupacións, ao mirar ao redor de min non deixaría de chamarme a atención un rostro estragado.

Cando o señor Wopsle me comunicou todo o que podía recordar ou canto eu puiden pescudar por el, e tras convidalo a tomar un pequeno refresco para repoñerse das fatigas da noite, separámonos. Entre as doce e a unha da madrugada cheguei ao Temple, cuxas portas estaban pechadas. Ninguén estaba preto de min cando as atravesei nin cando cheguei á miña casa.

Herbert estaba xa nela, e ante o lume celebramos un importante consello. Pero non se podía facer nada, fóra de comunicar a Wemmick o que descubrira aquela noite, recordándolle, de paso, que esperabamos as súas instrucións. E como crin que talvez o comprometería indo con demasiada frecuencia ao castelo, informeino de todo por carta. Escribina antes de deitarme, saín e boteina á caixa do correo; tampouco aquela vez puiden notar que ninguén me seguise nin me vixiase. Herbert e eu estivemos de acordo en que o único que podiamos facer era ser moi prudentes. E fómolo máis que nunca, no caso de que iso fose posible, e, pola miña banda, nunca me achegaba á vivenda de Provis máis que cando pasaba no meu bote. E en tales ocasións miraba ás súas fiestras coa mesma indiferenza con que mirase outra cousa calquera.