Capítulo 45

Afastándome da porta do Temple en canto lin este aviso, encamiñeime cara á rúa Fleet, onde tomei un coche de punto, atrasado, e nel fíxenme levar a Hummums, en Covent Garden. Naqueles tempos, sempre se podía atopar alí unha cama a calquera hora da noite, e o vixiante deixoume entrar inmediatamente, entregándome a primeira candea da fila que había nun estante, e acompañoume ao primeiro dos cuartos aínda desocupados. Era unha especie de bóveda no soto da parte posterior, ocupada por unha cama de catro patas parecida a un monstro despótico, pois situárase no centro e unha das súas patas estaba na cheminea e outra na porta de entrada, sen contar con que tiña acurralado nun recuncho o mísero lavabo.

Como eu pedira luz para toda a noite, o vixiante, antes de deixarme só, tróuxome a boa, vella e constitucional canea de medula de xunco bañada en cera que se usaba naqueles tempos virtuosos, un obxecto parecido á pantasma dun bastón que instantaneamente rompía en canto se tocaba, que nese caso xa non se podía acender e que se condenaba ao máis completo illamento, no fondo dunha alta torre de folla de lata, provista de numerosos buracos redondos, a cal proxectaba curiosos círculos de luz nas paredes. Cando me metín na cama e estiven tendido nela, cos pés doloridos, canso e triste, observei que non podía pegar os ollos nin conseguir que os pechase aquel estúpido Argus. E, así, no máis profundo e negro da noite, estabamos os dous mirándonos un a outro.

Que noite tan triste! Que chea de ansiedades e de dor e que interminable! Na estancia reinaba un cheiro desagradable de feluxe frío e de po quente, e cando miraba aos recunchos do pavillón que había sobre a miña cabeza pregunteime cantas moscas azuis procedentes da carnicería e cantas eirugas debían de estar invernando alí en espera da primavera. Entón temín que algúns daqueles insectos caese sobre a miña cara, idea que me desacougou moito e que me fixo temer outras aproximacións máis desagradables aínda ao longo das miñas costas. Tras permanecer esperto un intre, fixéronse oír aquelas voces extraordinarias de que está cheo o silencio. O armario murmuraba, suspiraba a cheminea, movíase o pequeno lavabo, e unha corda de guitarra, oculta no fondo dalgún caixón, deixaba oír a súa voz. Ao mesmo tempo adquirían nova expresión os ollos de luz que se proxectaban nas paredes, e en cada un daqueles círculos amarelentos parecíame ver escritas as palabras: «Non vaia á súa casa.»

Calquera que fosen as fantasías nocturnas que me asaltaban ou os ruídos que chegaban aos meus oídos, nada podía borrar as palabras: «Non vaia á súa casa.» Elas mesturábanse en todos os meus pensamentos, como faría calquera dor corporal. Pouco tempo antes lera nos xornais que un cabaleiro descoñecido fora a pasar a noite á casa de Hummums e que, tras deitarse, se suicidara, de maneira que á mañá seguinte o atoparon bañado no seu propio sangue. Imaxinei que talvez ocuparía aquela mesma bóveda, e a tanto chegou a aprensión, que me levantei para ver se descubría algunha mancha avermellada; logo abrín a porta para mirar ao corredor e para reanimarme contemplando o resplandor dunha luz afastada, preto da cal me constaba que durmiñaba o sereno. Pero, mentres tanto, non deixaba de preguntarme que ocorrería na miña casa, cando volvería a ela e se Provis estaba san e salvo na súa. Estas preguntas ocupaban de tal xeito a miña imaxinación, que eu mesmo podería supoñer que non me deixaba lugar para outras preocupacións. E ata cando pensaba en Estella, na nosa despedida, que fora xa para sempre, e mentres recordaba todas as circunstancias da nosa separación, así como todas as súas miradas, os distintos tons da súa voz e os movementos dos seus dedos mentres facía calceta, aínda entón sentíame perseguido polas palabras: «Non vaia á súa casa.» Cando, por fin, xa derrengado, adormecín, aquela frase converteuse nun verbo que non tiña máis remedio que conxugar. Modo indicativo, tempo presente. «Non vaias á casa. Non vaia á casa. Non vaiamos á casa. Non vaiades á casa. Non vaian á casa.» Logo conxugábao con outros verbos auxiliares, dicindo: «Non podo, nin debo, nin quero ir á casa», ata que, sentíndome aturrullado, dei media volta sobre a almofada e quedei mirando os círculos de luz da parede.

Avisara para que me chamasen ás sete, porque, evidentemente, tiña que ver a Wemmick antes que a ninguén máis, e tamén era natural que me encamiñase a Walworth, pois era preciso coñecer as súas opinións particulares, que soamente expresaba naquel lugar. Foi para min un alivio levantarme e abandonar aquela estancia en que pasara tan horrible noite, e non necesitei unha segunda chamada para saltar da cama.

Ás oito da mañá aparecéronseme as murallas do castelo. Como naquel momento entrou a criadiña con dous moletes quentes, na súa compañía atravesei a ponte, e así chegamos sen ser anunciados á presenza do señor Wemmick, que estaba ocupado en facer té para el e para o seu ancián pai. Unha porta aberta deixaba ver a este, aínda na súa cama.

–Ola, señor Pip! Por fin foi vostede á súa casa?

–Non, non fun á casa.

–Perfectamente –dixo fregando as mans.

–Deixei unha carta para vostede en cada unha das portas do Temple, para ter a seguridade de que recibiría unha delas. Por que porta entrou vostede?

Díxenllo.

–Durante o día percorrerei as demais para destruír as outras cartas –dixo Wemmick–. É unha precaución excelente non deixar probas escritas, se se pode evitar, porque ninguén sabe o paradoiro que poden ter. Vou tomarme unha liberdade con vostede. Quere facerme o favor de asar esta salchicha para o meu pai? –Contesteille que o faría co maior gusto–. Pois entón, Mary Anne, podes ir ocuparte nos teus quefaceres –dixo Wemmick á criadiña–. Así quedamos sós e sen que ninguén poida oírnos, non é verdade, señor Pip? –engadiu facéndome un chiscadela en canto a rapariga se afastou.

Deille as grazas polas súas probas de amizade e pola súa previsión e empezamos a falar en voz baixa, mentres eu asaba a salchicha e el poñía manteiga no pan do ancián.

–Agora, señor Pip –dixo Wemmick–, xa sabe vostede que nos entendemos moi ben. Estamos aquí falando en privado, e antes de hoxe xa nos relacionamos para levar a cabo asuntos confidenciais. Os sentimentos oficiais son unha cousa. Aquí obramos e falamos extraoficialmente.

Asentín con toda cordialidade, pero estaba tan nervioso que, sen darme conta, deixei que a salchicha do ancián se convertese nun facho, de maneira que tiven que soprar para apagala.

–Onte pola mañá souben por casualidade –dixo Wemmick–, mentres me achaba en certo lugar onde o levei unha vez... Aínda que sexa entre os dous, é mellor non mencionar nome ningún se é posible.

–É moito mellor –dixen–. Compréndoo.

–Oín por casualidade, onte pola mañá –proseguiu Wemmick–, que certa persoa algo relacionada cos asuntos coloniais e non desprovista de obxectos de valor facilmente transportables, aínda que non sei quen pode ser en realidade, e se lle parece tampouco nomearemos esa persoa...

–Non é necesario –dixen.

–… causara certa sensación en determinada parte do mundo, onde vai bastante xente, desde logo non a gusto seu moitas veces e sempre con gastos a cargo do goberno...

Como eu observaba o seu rostro coa maior fixeza, convertín a salchicha nuns fogos artificiais, o cal atraeu, naturalmente, a miña atención e a do señor Wemmick. Eu rogueille que me dispensase.

–Causou, como digo, certa sensación por mor da súa desaparición, sen que se oíse falar máis del. Por esta causa –engadiu Wemmick– fixéronse conxecturas e aventuráronse opinións. Tamén oín dicir que se vixiaban os seus cuartos en Garden Court, Temple, e que posiblemente continuarían vixiados.

–Por quen? –preguntei.

–Non entrarei nestes detalles –dixo evasivamente Wemmick–, porque iso comprometería as miñas responsabilidades oficiais. Oíno, como outras veces oín cousas moi curiosas, no mesmo sitio. Fíxese en que non son informes recibidos, senón que tan só o souben porque o oíra.

Mentres falaba quitoume o garfo que sostiña a salchicha e puxo co maior esmero o almorzo do ancián nunha bandexa. Antes de servirllo entrou no dormitorio cun pano limpo que atou por baixo da barba do ancián; axudouno a sentar na cama e ladeoulle o gorro de durmir, o cal lle deu un aspecto de libertino. Logo púxolle diante o almorzo, co maior coidado, e dixo:

–Está vostede ben, pai?

–Está ben, John, está ben! –contestou o alegre ancián. E como parecía que se establecera a intelixencia tácita de que o ancián non estaba presentable e, por conseguinte, había que consideralo como invisible, eu finxín que non me dera conta de nada daquilo.

–Esta vixilancia da miña casa, que nunha ocasión xa sospeitei –díxenlle a Wemmick en canto volveu ao meu lado–, é inseparable da persoa a quen se referiu vostede, non é verdade?

Wemmick estaba moi serio.

–Polas noticias que teño, non podo aseguralo. É dicir, que non podo asegurar que xa foi vixiado. Pero estao ou áchase en gran perigo de selo.

Observando que se contiña na súa fidelidade a Little Britain a fin de non dicir todo o que sabía, e como, co corazón agradecido, eu comprendía canto se apartaba dos seus costumes ao darme conta do que oíra, non quixen violentalo preguntándolle máis. Pero tras meditar un pouco ante o lume, díxenlle que me gustaría facerlle unha pregunta, que podía contestar ou non, segundo lle parecese mellor, na seguridade de que a súa decisión sería a máis acertada. Interrompeu o seu almorzo, cruzou os brazos e, pechando as mans sobre as mangas da camisa (pois a súa idea da comodidade do fogar facíalle quitar a chaqueta en canto estaba na casa), moveu afirmativamente a cabeza para indicarme que esperaba a pregunta.

–Oíu vostede falar dun home de mala fama, cuxo nome verdadeiro é Compeyson?

Contestou con outro movemento de cabeza.

–Vive?

Afirmou de novo.

–Está en Londres?

Fixo outro movemento afirmativo, comprimiu a caixa de correo da súa boca e, repetindo a súa muda resposta, continuou comendo.

–Agora –dixo logo–, posto que xa terminou o interrogatorio –e repetiu estas palabras para que me servisen de advertencia–, vou darlle conta do que fixen, en consideración do que oín. Fun en busca de vostede a Garden Court e, como non o achei, encamiñeime á casa de Clarriker para ver a Herbert.

–Atopouno vostede? –preguntei coa maior ansiedade.

–Atopeino. Sen mencionar nomes nin dar detalles, fíxenlle comprender que se estaba informado de que alguén, Tom, Jack ou Richard, se achaba nos cuartos de vostedes ou nas proximidades, o mellor que podería facer era aconsellar a Tom, Jack ou Richard que se afastase durante a ausencia de vostede.

–Debeu de quedar moi desconcertado acerca do que tería que facer.

–Estaba desconcertado. Ademais, manifesteille a miña opinión de que, nestes momentos, non sería moi prudente afastar demasiado a Tom, Jack ou Richard. Agora, señor Pip, vou dicirlle unha cousa. Nas circunstancias actuais, non hai nada como unha gran cidade unha vez xa se está nela. Non se precipiten vostedes. Queden tranquilos, en espera de que melloren as cousas, antes de aventurar a saída, mesmo en busca de aires estranxeiros. Deille as grazas polos seus valiosos consellos e pregunteille que fixera Herbert.

–O señor Herbert –dixo Wemmick–, tras estar moi apurado por espazo de media hora, atopou un plan. Comunicoume en segredo que cortexa a unha moza, que, como xa saberá vostede, ten ao seu pai na cama. Este pai, que se dedicou ao aprovisionamento de barcos, está nun cuarto desde cuxa fiestra pode ver as embarcacións que soben e baixan polo río. Talvez xa coñece vostede a esa señorita.

–Personalmente non –contestei.

A verdade era que ela me considerou sempre un compañeiro demasiado custoso, que non lle facía ningún ben a Herbert, de maneira que cando este lle propuxo presentarme a ela, a moza acolleu a idea con tan pouca calor que o seu prometido se creu obrigado a darme conta do estado do asunto, indicando a conveniencia de deixar pasar algún tempo antes de insistir. Cando empecei a mellorar en segredo o porvir de Herbert, puiden tomar filosoficamente este pequeno contratempo; pola súa banda, tanto el como a súa prometida non sentiron grandes desexos de introducir unha terceira persoa nas súas entrevistas; e así, aínda que se me dixo que progresara moito na estimación de Clara, e aínda que esta e eu cambiaramos algunhas frases amables e saúdos por medio de Herbert, eu non a vira nunca. Con todo, non molestei a Wemmick con estes detalles.

–Parece que a casa en cuestión –seguiu dicindo Wemmick– está xunto ao río, entre Limehouse e Greenwich; coida dela unha respectable viúva, que ten un piso amoblado para alugar. O señor Herbert díxome todo iso, preguntándome que me parecía o lugar en cuestión como albergue transitorio para Tom, Jack ou Richard. Crin moi acertado o plan, por tres razóns que comunicarei a vostede. Primeira: está separado do seu barrio e tamén dos sitios cruzados por moitas rúas, grandes ou pequenas. Segunda: sen necesidade de ir vostede mesmo, pode estar ao corrente do que fai Tom, Jack ou Richard, por medio do señor Herbert. Terceira: tras algún tempo, e cando pareza prudente, no caso de que queira embarcar a Tom, Jack ou Richard nun buque estranxeiro, teno vostede precisamente á beira do río.

Moi consolado por aquelas consideracións, dei efusivas grazas a Wemmick e rogueille que continuase.

–Pois ben. O señor Herbert ocupouse do asunto coa maior decisión, e ás nove da noite pasada trasladou a Tom, Jack ou Richard, quen sexa, pois nin a vostede nin a min nos importa, e logrou un éxito completo. No cuarto que ocupaba díxose que o chamaban desde Dover, e, en realidade, tomaron tal camiño, para torcer pola próxima esquina. Outra gran vantaxe en todo iso é que se levou a cabo sen vostede, de maneira que se alguén seguía os pasos de vostede constaralle que se achaba a moitas millas de distancia e ocupado noutros asuntos. Isto desvía as sospeitas e confúndeas; pola mesma razón recomendeille que non fose á súa casa en caso de regresar onte á noite. Isto complica as cousas, e vostede necesita, precisamente, que haxa confusión.

Wemmick, que terminara o seu almorzo, consultou o seu reloxo e foi en busca da súa chaqueta.

–E agora, señor Pip –dixo coas mans aínda pousadas sobre as mangas da camisa–, probablemente fixen xa canto me foi posible; pero se podo facer algo máis, desde logo, dun modo persoal e particular, terei o maior gusto. Aquí está o enderezo. Non haberá ningún inconveniente en que vaia vostede esta noite ver por si mesmo que Tom, Jack ou Richard esta ben e en seguridade, antes de ir á súa propia casa, o cal é outra razón para que onte á noite non fora a ela. Pero en canto estea no seu propio domicilio, non volva máis por aquí. Xa sabe vostede que sempre é benvido, señor Pip –engadiu separando as mans das mangas e sacudíndoas–, e, finalmente, déixeme que lle diga unha cousa importante. –Púxome as mans nos ombreiros e engadiu en voz baixa e solemne–: Aproveite vostede esta mesma noite para gardar todos os seus efectos de valor facilmente transportables. Non sabe vostede nin pode saber o que lle sucederá no futuro. Procure, daquela, que non lles ocorra nada aos efectos de valor.

Considerando completamente inútiles os meus esforzos para dar a entender a Wemmick a miña opinión sobre o particular, non o intentei sequera.

–Xa é tarde –engadiu Wemmick–, e debo marchar. Se non ten vostede nada máis importante que facer ata que escureza, aconsellaríalle que quedase aquí ata entón. Ten vostede o aspecto de estar moi preocupado; pasaría un día moi tranquilo co meu ancián pai, que se levantará en breve, e, ademais, gozará dun pouco de..., acórdase vostede do porco?

–Naturalmente –díxenlle.

–Pois ben, un pouco del. A salchicha que asou vostede era súa, e hai que confesar que, desde todos os puntos de vista, era de primeira calidade. Próbeo, aínda que non sexa máis que polo gusto de saborealo. Adeus, pai! –engadiu gritando alegremente.

–Está ben, John, está ben! –contestou o ancián desde dentro.

Pronto quedei durmido ante o lume de Wemmick, e o ancián e eu gozamos mutuamente da nosa compañía, adormecendo, de cando en vez, durante o día. Para comer tivemos lombo de porco e verduras colleitadas na propiedade, e eu dirixía expresivos movementos de cabeza ao ancián, cando non o facía dando cabezadas a impulsos do sono. Ao escurecer deixei ao vello preparando o lume para torrar o pan; e a xulgar polo número de cuncas de té, así como polas miradas que o meu compañeiro dirixía cara aos portelos que había na parede, á beira da cheminea, deducín que esperaba á señorita Skiffins.