26 de abr. de 2012

Capítulo 56

Magwitch estaba moi doente no cárcere durante todo o intervalo que houbo entre a súa prisión e o xuízo, ata que chegou o día en que se celebrou este. Tiña dúas costelas rotas, que lle causaron unha ferida nun pulmón, e respiraba con moita dificultade e aguda dor, que aumentaba día por día. Como consecuencia diso falaba en voz tan baixa que apenas se podía oír, e por iso as súas palabras eran poucas. Pero sempre estaba disposto a escoitarme e, xa que logo, o primeiro deber da miña vida foi o de falarlle e o de lerlle as cousas que, segundo me parecía, escoitaría atentamente.
Como estaba demasiado doente para permanecer na prisión común, ao cabo dun ou dous días foi trasladado á enfermería. Isto deume máis oportunidades de permanecer ao seu carón. De non ser pola súa enfermidade poríanlle grillóns, pois considerábano perigoso e capaz de fuxir malia todo.
Víao todos os días, aínda que só por un curto espazo de tempo. Así, pois, os intervalos das nosas separacións eran longos dabondo para que puidese notar no seu rostro os cambios debidos ao seu estado físico. Non recordo observar nel ningún indicio de melloría. Cada día estaba peor e cada vez máis débil a partir do momento en que tras el se pechou a porta do cárcere.
A submisión ou a resignación que demostraba eran propios dun home que xa está fatigado. Moitas veces, os seus modos, ou unha palabra ou dúas que se lle escapaban, producíanme a impresión de que talvez el reflexionaba acerca de se en circunstancias máis favorables podería ser un home mellor, pero xamais se xustificaba coa menor alusión a isto nin trataba de dar ao pasado unha forma distinta da que realmente tiña.
Ocorreu en dúas ou tres ocasións e na miña presenza que algunha das persoas que estaban ao seu coidado fixese calquera alusión á súa mala reputación. Entón, un sorriso cruzaba o seu rostro e volvía os ollos cara a min con tan confiada mirada coma se estivese seguro de que eu coñecía os seus propósitos de redención, aínda na época en que era un neno. En todo o demais mostrábase humilde e contrito e nunca lle oín queixarse.
Cando chegou o día da vista do xuízo, o señor Jaggers solicitou o adiamento ata a sesión seguinte. Pero como era evidente que o obxecto de tal petición se baseaba na seguridade de que o acusado non viviría tanto tempo, foi denegada. Celebrouse o xuízo, e cando o levaron ao Tribunal permitíronlle sentar nunha cadeira. Non se me impediu sentar preto del, máis aló do banco dos acusados, aínda que preto dabondo para soster a man que el me entregou.
O xuízo foi curto e claro. Díxose canto podía dicirse no seu favor, é dicir, que adquirira hábitos de traballo e que se comportou dun modo honroso, cumprindo exactamente os mandatos das leis. Pero non era posible negar o feito de que volvera e de que estaba alí en presenza do xuíz e dos xurados. Era, pois, imposible absolvelo.
Naquela época existía o costume, segundo pescudei grazas a que puiden presenciar a marcha daqueles procesos, de dedicar o último día a pronunciar sentenzas e terminar co terrible efecto que producían as de morte. Pero apenas podo crer, polo recordo indeleble que teño daquel día e mentres escribo estas palabras, que vise trinta e dous homes e mulleres colocados ante o xuíz e recibindo á vez aquela terrible sentenza. El estaba entre os trinta e dous, sentado, con obxecto de que puidese respirar e conservar a vida.
Aquela escena parece que se presenta de novo á miña imaxinación coas súas vívidas cores e entre a choiva do mes de abril que brillaba aos raios do sol e a través das fiestras da sala do Tribunal. No espazo reservado aos acusados estaban os trinta e dous homes e mulleres; algúns con aire de reto, outros aterrados, outros chorando e saloucando, outros ocultando o rostro e algúns mirando tristemente ao redor. Entre as mulleres resoaron algúns gritos, que foron pronto acalados, e seguiu un silencio xeral. Os alguacís, cos seus grandes colares e galóns, así como os bedeis e unha gran concorrencia, semellante á dun teatro, contemplaban o espectáculo mentres os trinta e dous condenados e o xuíz estaban fronte a fronte. Entón o xuíz dirixiuse a eles. Entre os desgraciados que estaban ante el, e a cada un dos cales se dirixía por separado, había un que case desde a súa infancia ofendera continuamente as leis; un que, logo de repetidos encarceramentos e castigos, foi desterrado por algúns anos; pero que, en circunstancias de grande atrevemento e violencia, logrou escapar e volveu ser sentenciado a un desterro para sempre. Aquel miserable, por espazo dalgún tempo, pareceu estar arrepentido dos seus horrores, cando estaba moi lonxe das escenas dos seus antigos crimes, e alí levou unha vida apracible e honrada. Pero nun momento fatal, rendéndose ás súas paixóns e aos seus costumes, que por moito tempo o converteron nunha azouta da sociedade, abandonou aquel lugar en que vivía tranquilo e arrepentido e volveu á nación de onde fora proscrito. Alí foi denunciado e, por algún tempo, logrou evadir os oficiais da xustiza, mais por fin foi preso no momento en que se dispoñía a fuxir, e resistiuse. Ademais, non se sabe si deliberadamente ou impulsado polo seu cego atrevemento, causou a morte do que o denunciara e que coñecía a súa vida enteira. E como a pena ditada polas leis para o que se achase no seu caso era a máis severa e el, pola súa banda, agravara a súa culpa, debía prepararse para morrer.
O sol daba de cheo nas grandes ventás da sala atravesando as brillantes pingas de choiva sobre os cristais e formaba un ancho raio de luz que ía iluminar o espazo libre entre o xuíz e os trinta e dous condenados, uníndoos así e talvez recordando a algún dos que estaban na audiencia que tanto o xuíz como os reos serían sometidos con absoluta igualdade ao Gran Xuízo que coñece todas as cousas e non pode errar. Levantándose por un momento e co rostro alumado por aquel raio de luz, o preso dixo:
–Milord, xa recibín a miña sentenza de morte do Todopoderoso, pero inclínome ante a do voso Honor.
Dito isto volveu sentar. Houbo un curto silencio, e o xuíz continuou co que tiña que dicir aos demais. Logo foron condenados todos formalmente, e algúns deles recibiron resignados a sentenza; outros miraron ao redor con ollos retadores; algúns fixeron acenos ao público, e dous ou tres déronse a man, mentres os demais saían mascando as follas de herba que colleran do chan. El foi o último en saír, porque tiñan que axudarlle a levantarse da cadeira e víase obrigado a andar moi amodo; e mentres saían todos os demais, deume a man, mentres o público se poñía en pé (arranxando os traxes, coma se estivesen na igrexa ou noutro lugar público), á vez que sinalaban a un ou outro criminal, e moitos deles a min e a el.
Piadosamente, esperaba e rogaba que morrese antes de que chegase o día da execución da sentenza; pero, ante o temor de que durase máis a súa vida, aquela mesma noite redactei unha súplica ao secretario do Ministerio de Estado expresando como o coñecera e dicindo que regresara pola miña causa. As miñas palabras foron tan ferventes e patéticas como me foi posible, e cando terminei aquela petición e a mandei, redactei outras para todas as autoridades de cuxa compaixón máis esperaba, e mesmo dirixín unha ao monarca. Durante varios días e noites tras a súa sentenza non descansei, exceptuando os momentos en que quedaba durmido na miña cadeira, pois estaba completamente absorbido polo resultado que puidesen ter as miñas peticións. E tras expedilas non me era posible afastarme dos lugares en que se achaban, porque me sentía máis animado cando estaba preto delas. Naquela pouco razoable intranquilidade e na dor mental que sufría, roldaba polas rúas inmediatas a aquelas oficinas a onde dirixira as peticións. E aínda agora, as rúas do oeste de Londres, nas noites frías de primavera, coas súas mansións de aspecto severo e as súas longas filas de farois, resúltanme tristísimas polo recordo.
As visitas que podía facerlle foran acurtadas, e a garda que se exercía xunto a el era moito máis coidadosa. Talvez temendo, vendo ou imaxinando que sospeitaban en min a intención de levarlle algún veleno, solicitei que me rexistrasen antes de sentar xunto ao seu leito, e ante o oficial que sempre estaba alí manifesteime disposto a facer calquera cousa que puidese demostrarlle a sinceridade e a rectitude das miñas intencións. Ninguén nos trataba mal nin a el nin a min. Era preciso cumprir o deber, pero facíano sen a menor rudeza. O oficial asegurábame sempre que estaba peor, e nesta opinión coincidían outros penados doentes que había na mesma sala, así como os presos que os coidaban como enfermeiros, desde logo malfeitores, pero, a Deus grazas, non incapaces de mostrarse bondadosos.
A medida que pasaban os días, observei que cada vez quedaba con máis gusto deitado de costas e mirando ao branco teito, mentres no seu rostro parecía desaparecer a luz, ata que unha palabra miña o iluminaba por un momento e volvía ensombrecerse logo. Algunhas veces non podía falar nada ou case nada; entón contestábame con lixeiras presións na man, e eu comprendía ben o seu significado.
Chegara a dez o número de días cando observei nel un cambio moito maior de cantos notara. Os seus ollos estaban voltos cara á porta e pareceron iluminarse cando eu entrei.
–Querido Pip –díxome así que estiven xunto á súa cama–. Pensei que te atrasabas, pero xa comprendín que iso non era posible.
–É a hora exacta –contesteille–. Estiven esperando a que abrisen a porta.
–Sempre esperas ante a porta, non é verdade, querido Pip?
–Si. Para non perder nin un momento do tempo que nos conceden.
–Grazas, querido Pip, moitas grazas. Deus te bendiga. Non me abandonaches nunca, querido raparigo.
En silencio opriminlle a man, porque non podía esquecer que nunha ocasión me propuxera abandonalo.
–O mellor –engadiu– é que sempre puideches estar máis ao meu lado desde que fun preso que cando estaba en liberdade. Iso é o mellor.
Estaba deitado de costas e respiraba con moita dificultade. Malia as súas palabras e do agarimo que me demostraba, era evidente que o seu rostro se ía poñendo cada vez máis sombrío e que a mirada era cada vez máis vaga cando se fixaba no albo teito.
–Sofre vostede moito hoxe?
–Non me queixo de nada, querido Pip.
–Vostede non se queixa nunca.
Pronunciara xa as súas últimas palabras. Sorriu, e polo contacto da súa man comprendín que desexaba levantar a miña e apoiala no seu peito. Fíxeno así, el volveu sorrir e logo puxo as súas mans sobre a miña. Pasaba o tempo da visita mentres estabamos así; pero ao mirar ao redor vin que o director do cárcere estaba ao meu lado e que me dicía:
–Non hai necesidade de que marche vostede aínda.
Deille as grazas e pregunteille:
–Podo falarlle, no caso de que me oia?
O director apartouse un pouco e fíxolle un aceno ao oficial para que o imitase. Tal cambio efectuouse sen o menor ruído, e entón o enfermo pareceu recobrar a vivacidade da súa plácida mirada e volveu os ollos cara a min co maior afecto.
–Querido Magwitch. Vou dicirlle unha cousa. Entende vostede as miñas palabras?
Sentín unha lixeira presión nas miñas mans.
–Noutro tempo tivo vostede unha filla á que quería moito e á que perdeu.
Sentín na man unha presión máis forte.
–Pois sobreviviu e atopou poderosos amigos. Aínda vive. É unha dama e moi fermosa. Eu ámoa.
Cun último e débil esforzo que sería infrutuoso se non lle axudase eu, levou a miña man aos seus beizos. Logo, moi amodo, deixouna caer outra vez sobre o peito e cubriuna coas súas propias mans. Recobrou outra vez a plácida mirada que se fixaba no albo teito, pero esta pronto desapareceu e a súa cabeza caeu amodo sobre o seu peito. Acordándome entón do que leramos xuntos, pensei nos dous homes que subiron ao Temple para orar, e comprendín que xunto ao seu leito non podía dicir nada mellor que:
–Señor! Se misericordioso con este pecador!

Nenhum comentário:

Postar um comentário